Kαθηγητής ΕΚΠΑ: Ο κοροναϊός υπήρχε στην Ελλάδα πριν τη διάγνωση του πρώτου κρούσματος

Ο κοροναϊός μπορεί να είχε εισαχθεί στη χώρα μας με τη μορφή μεμονωμένων περιστατικών, ως συνέπεια διεθνών μετακινήσεων, νωρίτερα από τα πρώτα διαγνωσμένα κρούσματα, δηλώνει σε συνέντευξη του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας -Προληπτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, και μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, Δημήτρης Παρασκευής.

«Στην Ελλάδα η μετέπειτα πορεία της επιδημίας υποδεικνύει ότι ξεκίνησε λίγο πριν τη διάγνωση του πρώτου κρούσματος την 26η Φεβρουαρίου», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Παρασκευής.

Όσον αφορά τα υπαίθρια πάρτι και τις συναθροίσεις στις πλατείες των τελευταίων ημερών ο αν. καθηγητής αναφέρει ότι αυτού του είδους οι εκδηλώσεις εγκυμονούν κινδύνους, ότι μπορεί να λειτουργήσουν ως εστίες πολλαπλών μεταδόσεων στον πληθυσμό, λόγω υψηλού συγχρωτισμού. «Γενικά είμαστε σε επαγρύπνηση και η διασπορά του κοροναϊού επιτηρείται καθημερινά, προκειμένου να ληφθούν εγκαίρως μέτρα, αν τυχόν συμβεί σημαντική αύξηση μεταδόσεων στην κοινότητα».

Για το άνοιγμα των σχολείων που μερίδα γονέων διαφωνεί, ο κ. Παρασκευής τονίζει ότι γίνεται σταδιακά, για να διασφαλιστεί η μέγιστη ασφάλεια της επαναλειτουργίας τους. «Η κατάσταση θα εξετάζεται καθημερινά και για αυτό και δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Είναι κατανοητό το άγχος των συνανθρώπων μας, αλλά το άνοιγμα των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων συνοδεύεται από μια σειρά προληπτικών μέτρων, προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια των παιδιών, των οικογενειών τους και των εκπαιδευτικών».

Η κατάσταση της πανδημίας είναι πρωτόγνωρη και ειδικά για την περίοδο των διακοπών, αλλά η τήρηση των συστηνόμενων μέτρων, θα μας επιτρέψει να χαρούμε τις διακοπές μας με ασφάλεια, επισημαίνει ο επιδημιολόγος για το φετινό καλοκαίρι. «Τα περιοριστικά μέτρα θα αφορούν στις μετακινήσεις μας, τη διαμονή σε ξενοδοχεία, τους χώρους εστίασης, ακόμα και τον τρόπο που θα καθόμαστε στην παραλία, τηρώντας τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης και τα ατομικά μέτρα προστασίας».

Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της συνέντευξης που παραχώρησε ο αν. καθηγητής επιδημιολογίας Δημήτρης Παρασκευής στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και στη δημοσιογράφο Τάνια Η. Μαντουβάλου

Ερ: Υπάρχει μία συζήτηση τις τελευταίες ημέρες για το πότε ξεκίνησε η επιδημία. Χθες ο κ. Τσιόδρας ανέφερε ότι «η επιδημία ξεκινά από πολλαπλά διαφορετικά σημεία εισόδου, πολλούς ασθενείς “μηδέν” σε κάθε χώρα». Την Τρίτη ο ΠΟΥ ανακοίνωσε πως η αναφορά κρούσματος κοροναϊού στη Γαλλία τον Δεκέμβριο, δηλαδή πολύ νωρίτερα απ’ ότι ήταν γνωστό ότι έφθασε στη χώρα ο ιός, δεν αποτελεί έκπληξη και είναι πιθανό να βρεθούν και άλλες περιπτώσεις προγενέστερων κρουσμάτων. Για τη χώρα μας τι γνωρίζουμε; Υπάρχει περίπτωση να είχαμε κρούσματα πριν από τις 26 Φεβρουαρίου; Υπήρξε μια επιδημία βαριάς κάπως γρίπης το Γενάρη, και δεν είναι λίγοι εκείνοι που τώρα λένε, «μακάρι να ήταν αυτό και να το έχουμε περάσει».

Απ: Θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι αυτά που θεωρούμε ως «πρώτα κρούσματα» αφορούν αυτά που διαγνώσθηκαν μετά από τις πρώτες ανακοινώσεις για ένα νόσημα που προκαλείται από έναν κορονοϊό στην Κίνα. Συνεπώς ο ιός μπορεί να είχε εισαχθεί με τη μορφή μεμονωμένων περιστατικών νωρίτερα από τα πρώτα διαγνωσμένα κρούσματα, ως συνέπεια διεθνών μετακινήσεων. Στην Ελλάδα η μετέπειτα πορεία της επιδημίας υποδεικνύει ότι ξεκίνησε λίγο πριν τη διάγνωση του πρώτου κρούσματος την 26η Φεβρουαρίου. Η επιδημία της γρίπης τον Ιανουάριο δεν αφορούσε τον κορονοϊό.

Ερ: Και μια και μιλάμε για πιθανότητες να το έχουμε περάσει ελαφρά, ή ακόμα ακόμα και ασυμπτωματικά, τι γίνεται με τα τεστ αντισωμάτων; Πότε θα έχουμε κάτι αξιόπιστο σε κυκλοφορία στην Ελλάδα;

Απ: Εκτιμάται ότι σύντομα θα έχουμε ένα αξιόπιστο τεστ αντισωμάτων ειδικά για τους ασυμπτωματικούς ή όσους πέρασαν τη νόσο με ήπια συμπτώματα. Κάποια από τα τεστ αντισωμάτων είναι υπό αξιολόγηση.

Ερ: Αυτά τα υπαίθρια πάρτι και οι συναθροίσεις στις πλατείες των τελευταίων ημερών, πόσο σας τρομάζουν;

Απ: Τέτοιου είδους συναθροίσεις εγκυμονούν κινδύνους ότι μπορεί να λειτουργήσουν ως εστίες πολλαπλών μεταδόσεων στον πληθυσμό λόγω υψηλού συγχρωτισμού. Για παράδειγμα αρκεί ένα άτομο να πάσχει για να μεταδώσει σε μεγάλο αριθμό παρευρισκομένων που στη συνέχεια θα μεταδώσουν στα άτομα του στενού οικογενειακού κύκλου ή επαγγελματικού τους κύκλου. Θα πρέπει σαφώς να αποφεύγονται αυτού του είδους οι εκδηλώσεις, γιατί μπορεί να αποτελέσουν εστίες υπερμετάδοσης. Γενικά είμαστε σε επαγρύπνηση και η διασπορά του κοροναϊού επιτηρείται καθημερινά, προκειμένου να ληφθούν εγκαίρως μέτρα, αν τυχόν συμβεί σημαντική αύξηση μεταδόσεων στην κοινότητα. Ελπίζουμε να μη χρειαστεί να εφαρμοστούν περαιτέρω παρεμβάσεις, προκειμένου να μπορέσουμε να επιστρέψουμε σε όλες τις δραστηριότητες μας.

Ερ: Αν κοινωνικά και οικονομικά υπήρχε η δυνατότητα να συνεχιστεί το lockdown, για περισσότερους μήνες, ποια θα ήταν η πορεία της επιδημίας; Μελέτη Ελλήνων ερευνητών, που βρίσκεται τώρα υπό αξιολόγηση για δημοσίευση σε μεγάλο επιστημονικό περιοδικό, αναφέρει ότι τα περιοριστικά μέτρα που πήραμε έγκαιρα στην Ελλάδα, μας γλύτωσαν από σχεδόν 4.500 θανάτους.

Απ: Σίγουρα η έγκαιρη εφαρμογή των παρεμβάσεων κοινωνικής αποστασιοποίησης και καραντίνας απέτρεψε μεγάλο αριθμό θανάτων. Αν η καραντίνα συνεχιζόταν θα είχαμε μηδενισμό των κρουσμάτων, αλλά αυτό δεν θα ήταν αρκετό, λόγω του συνεχιζόμενου κινδύνου εισαγόμενων κρουσμάτων από άλλες χώρες. Δηλαδή δεν θα ήμασταν απόλυτα ασφαλείς ότι δεν θα είχαμε εισαγόμενα κρούσματα από άλλες περιοχές.

Ερ: Όσον αφορά τη συμβολή του κλεισίματος των σχολείων στην επιτυχία της χώρας μας να κρατήσει το R (σε πόσα άτομα κατά μέσο όρο μεταδίδει κάποιος που έχει προσβληθεί) κάτω από ένα, εικάζω ότι είναι σημαντική. Αναρωτιέμαι όμως αν το σταδιακό άνοιγμα τους από την ερχόμενη Δευτέρα θα μπορούσε να ανατρέψει την ισορροπία που έχει επιτευχθεί; Επίσης μερίδα γονέων δεν προτίθεται να στείλει τα παιδιά στο σχολείο. Ενδεικτικά αναφέρω δημοσκόπηση, από το Infokids.gr σε δείγμα 3000 ατόμων από 22/4 – 28/4, που έδειξε ότι το ζήτημα της επαναλειτουργίας των σχολείων δεν βρίσκει σύμφωνο το 60% των ερωτηθέντων, το οποίο θεωρεί ότι το άνοιγμα δεν είναι καθόλου ασφαλής επιλογή. Και μόλις το 19% των γονιών δηλώνει ότι θα στείλει σχολείο τα παιδιά.

Aπ: Το R έπεσε σημαντικά κάτω από 1 ως συνέπεια εφαρμογής πολλαπλών παρεμβάσεων και όχι μόνο των σχολείων. Το άνοιγμα γίνεται σταδιακά για να διασφαλιστεί η μέγιστη ασφάλεια της επαναλειτουργίας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Η κατάσταση θα εξετάζεται καθημερινά και για αυτό και δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Είναι κατανοητό το άγχος των συνανθρώπων μας, αλλά το άνοιγμα των σχολείων συνοδεύεται από μια σειρά προληπτικών μέτρων προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια των παιδιών, των οικογενειών τους και των εκπαιδευτικών.

Ερ: Γιατί θεωρείτε ότι μας έχει ταλαιπωρήσει τόσο πολύ ο ιός αυτός; Γιατί μπορεί να λειτουργεί τόσο διαφορετικά από άνθρωπο σε άνθρωπο;

Απ: Γιατί είναι ένα νέο παθογόνο με υψηλή μολυσματικότητα, στο οποίο δεν υπάρχει ανοσία, εμβόλιο ή ειδική θεραπεία. Ο ιός συμπεριφέρεται διαφορετικά λόγω της αλληλεπίδρασης του με τον άνθρωπο που καθίσταται μοναδική, λόγω πλειάδας παραγόντων όπως π.χ. η ηλικία ή η παρουσία άλλων χρόνιων νοσημάτων.

Ερ: Πώς εξηγείται το γεγονός ότι μεγάλοι πληθυσμοί δεν παρουσιάζουν κρούσμα; Π.χ Σικελία, Κρήτη;

Απ: Στην Ελλάδα δεν παρατηρήθηκε εκτενής διασπορά, οπότε σε μερικές περιοχές δεν διαγνώσθηκαν κρούσματα. Η Σικελία ήταν η πιο απομακρυσμένη περιοχή από τον ιταλικό βορά που παρατηρήθηκε η πιο εκτενής διασπορά του κοροναϊού. Αυτό εξηγεί το μικρό αριθμό κρουσμάτων.

Ερ: Το θέμα της προέλευσης του νέου κοροναϊού έχει αποτελέσει προϊόν αντιπαράθεσης στην παγκόσμια κοινότητα, με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να έχει υποστηρίξει πως έχει δει αποδείξεις που τον συνδέουν με ένα εργαστήριο στην πόλη της Γουχάν στην Κίνα. Αντίστοιχα έχει τοποθετηθεί και ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο. Το γενετικό προφίλ του ιού τι απαντά;

Απ: Σύμφωνα με τον ΠΟΥ δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα ότι ο ιός έχει προέλθει από εργαστήριο της Γουχάν. Επίσης το γενετικό υλικό του ιού δεν παρουσιάζει σημάδια γενετικής τροποποίησης που υποστηρίζουν ένα παρόμοια σενάριο. Πρόκειται για ιό που έχει μολύνει τον άνθρωπο με πιθανή προέλευση τις νυχτερίδες.

Ερ. Πώς βλέπετε να ξετυλίγεται το φετινό ελληνικό καλοκαίρι;

Απ: Αισιοδοξούμε το καλοκαίρι να θυμίζει την αντίστοιχη περίοδο των άλλων ετών, αλλά με περιοριστικά μέτρα που θα μας διασφαλίζουν την ασφάλεια, αλλά και τη δυνατότητα εμείς και οι επισκέπτες μας να χαρούμε τις ομορφιές της χώρας μας. Τα περιοριστικά μέτρα θα αφορούν στις μετακινήσεις μας, τη διαμονή σε ξενοδοχεία, τους χώρους εστίασης, ακόμα και τον τρόπο που θα καθόμαστε στην παραλία, τηρώντας τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης και τα ατομικά μέτρα προστασίας. Η κατάσταση της πανδημίας είναι πρωτόγνωρη και ειδικά για την περίοδο των διακοπών, αλλά η τήρηση των συστηνόμενων μέτρων, θα μας επιτρέψει να χαρούμε τις διακοπές μας με ασφάλεια.

Ερ: Ποιο είναι το σημείο εκείνο που θα σηματοδοτήσει την εκρίζωση του ιού και την πλήρη επιστροφή στην κανονικότητα;

Απ: Ο μηδενισμός του κρουσμάτων ανά την υφήλιο θα σηματοδοτήσει την πλήρη εκρίζωση του ιού. Η ανάπτυξη προστατευτικού εμβολίου, επίσης, θα αποτελούσε μια εναλλακτική οδό προς την επιστροφή μας στην κανονικότητα, χωρίς τη λήψη παρεμβάσεων κοινωνικής αποστασιοποίησης. Το εμβόλιο όμως σύμφωνα με τον ΠΟΥ εκτιμάται ότι θα είναι διαθέσιμο σε διάστημα 12-18 μηνών.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ