Ο “πόλεμος” της μάσκας:Έχουμε επάρκεια; Φαινόμενα αισχροκέρδειας και η “πειρατεία” των cargo- Το “πείραμα” Νταβέλλη
Η Συντακτική ομάδα του Libre
Την Δευτέρα οπότε αλλάζει το σκηνικό στην καθημερινότητα με το σχέδιο εξόδου από την καραντίνα, ο Κυρ. Μητοστάκης έχει προγραμματίσει να μεταβεί στη Λάρισα προκειμένου να επισκεφθεί τη μονάδα παραγωγής πιστοποιημένων μασκών προσώπου που βρίσκεται στις εγκαταστάσεις της «Lariplast», ώστε να στείλει ένα μήνυμα στήριξης της υγιούς επιχειρηματικότητας και να επιβραβεύσει τη λαρισινή προσπάθεια των κ. Νταβέλη, Τσερέπα.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε μάλιστα τηλεδιάσκεψη που διήρκεσε 45 λεπτά με τους ιδιοκτήτες της εταιρείας και στην οποία συμμετείχαν εκτός του ιδίου, ο υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης, ο υφυπουργός Νίκος Παπαθανάσης, ο γενικός γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του Υπουργείου Εξωτερικών Γρηγόρης Δημητριάδης, οι εκπρόσωποι της λαρισινής εταιρείας «Larissa face Cover» κ. Αχιλλέας Νταβέλης, Γιάννης Τσερέπας.
Συμμετείχε και ο πρόεδρος των «Πλαστικών Θράκης» Νίκος Χαλιουρής.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δεσμεύτηκε να υπάρξει καθετοποίηση της πρώτης ύλης και στη μεταποίηση της μάσκας, καθώς όπως όλα δείχνουν ο κοροναϊός θα μας ταλαιπωρήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα ακόμη.
Το επιχειρηματικό εγχείρημα της Λάρισας προώθησε μέσω των social media και ο υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης, απαντώντας έμμεσα στην κριτική που ασκήθηκε για την στενή σχέση που, όπως λέγεται, υπάρχει μεταξύ των επιχειρηματιών και στελεχών του κυβερνώντος κόμματος.
Η ανάγκη, ωστόσο, να υπάρξει επάρκεια στην αγορά από μάσκες για το επόμενο διάστημα, δεν πρέπει να διαλάθει του ενδιαφέροντος όσων άσκησαν αυτή την κριτική.
Το ερώτημα για τους δύο επιχειρηματίες αλλά και για οποιονδήποτε άλλον -και θα υπάρξουν και άλλοι- είναι η τιμή στην οποία θα φθάνει η μάσκα στους καταναλωτές. Και επ’ αυτού έχει αναπτυχθεί αντιπαράθεση μεταξύ της αντιπολίτευσης και της κυβέρνησης, καθώς ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ, ΚΚΕ, Μέρα 25 και Ελληνική Λύση έχουν ζητήσει την διατίμηση του προϊόντος, ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα κερδοσκοπίας.
Τα οποία ήδη έχουν εκδηλωθεί καθώς οι μάσκες που κυκλοφορούν στο εμπόριο -το κόστος των οποίων, όπως έχει γραφτεί, δεν ξεπερνά τα λίγα λεπτά του ευρώ- φθάνουν να πωλούνται από 70 λεπτά έως και 1,5 ευρώ!
Υπάρχει επάρκεια;
Σύμφωνα με πληροφορίες του libre, στην αγορά αυτή τη στιγμή υπάρχει απόθεμα περίπου 25 εκατ. μασκών που προορίζονται για τους πολίτες. Ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας, κατά τις ίδιες πληροφορίες, έχει εξασφαλίσει -μέσω ενεργειών του υπουργού ή και δωρεών- περίπου 17 εκατ. μάσκες και άλλα προστατευτικά μέσα που,όμως, προορίζονται για το υγειονομικό προσωπικό της χώρας. Πρόκειται για πιστοποιημένες χειρουργικές μάσκες (FP2 και FP3) που θα παραμείνουν ως “στοκ” για την χρήση στα νοσοκομεία αναφοράς του κοροναϊού, τόσο κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, όσο και για το προσεχές φθινόπωρο και τον χειμώνα, οπότε και αναμένεται το δεύτερο κύμα του Covid 19, σε συνθήκες, μάλιστα, δύσκολες καθώς θα συνδυαστεί με την εποχική γρίπη.
Οι περισσότερες μάσκες εισάγονται από την Κίνα σε μια μέση τιμή κοντά στα 0,4 ευρώ. Η τιμή είναι ιδιαίτερα αυξημένη λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, αλλά τουλάχιστον η χώρα πλέον μπορεί να προμηθεύει και πάλι από τις διεθνείς αγορές. ¨Όπως εκτιμά εκπρόσωπος της αγοράς μπορεί το κόστος να μην είναι ανταγωνιστικό, όμως η Ελλάδα πρέπει να «χτίσει» αυτονομία στο συγκεκριμένο τομέα, ώστε να μην αντιμετωπίσει ανάλογες καταστάσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η επάρκεια μασκών για τους πολίτες θεωρείται ικανοποιητική από αρμόδιους κυβερνητικούς παράγοντες. Υπάρχει απόθεμα για το δίκτυο των φαρμακείων της γειτονιάς που εκτιμάται σε πάνω από 10 εκατομμύρια τεμάχια σε συνθετικές χειρουργικές μάσκες οι οποίες πωλούνται κοντά στο 1 ευρώ.
Σύμφωνα με εκπρόσωπο του κλάδου των φαρμακείων, για τους εργαζόμενους σε επιχειρήσεις το κόστος βαραίνει τους δεύτερου καθώς διαθέτουν μάσκες και γάντια, ενώ το ίδιο θα πράττουν και με τους πελάτες που δεν είναι εφοδιασμένοι με μάσκες, προκειμένου να μην τους χάσουν.
Για τα νοικοκυριά η κατάσταση είναι όμως διαφορετική, όπως αναφέρει και το healthmag.gr. Οι χειρουργικές μάσκες πωλούνται από 0,8 έως 1 ευρώ η μία μιας χρήσης. Δηλαδή, μια 4μελής οικογένεια θα χρειαστεί να ξοδέψει περί τα 240 ευρώ το μήνα αν χρειαστεί να εξέλθει δύο φορές τη μέρα και βέβαια ακολουθήσει τους κανόνες που πρέπει όσον αφορά στην χρήση της χειρουργικής μάσκας μιας χρήσης. Οι υφασμάτινες πολλαπλών χρήσεων και με φίλτρο και χωρίς φίλτρο πωλούνται από 2 έως 3 ευρώ η μία.
Η επιμονή, ωστόσο, του Σωτήρη Τσιόδρα υπέρ των πρόχειρων υφασμάτινων μασκών (σε αντίθετη με όσα έλεγε κατά το πρόσφατο παρελθόν) που μπορεί να κατασκευάσει οποιοσδήποτε και το τηλεοπτικό σποτ που θα προβληθεί τις επόμενες ημέρες, μάλλον μαρτυρούν πως υπάρχουν με αποθέματα, η κυβέρνηση, ωστόσο, φοβάται πως αυτά θα συρρικνωθούν σε περίπτωση δεύτερου κύματος της πανδημίας, ή εάν ξεφύγει ο έλεγχος στην αγορά και εκδηλωθούν έντονα φαινόμενα κερδοσκοπίας.
Το “πείραμα” του Νταβέλλη
Η απόφαση των επιχειρηματιών από την Λάρισα να εμπλακούν στην κατασκευή μασκών αποτελεί, σύμφωνα με πληροφορίες, ιδέα του δραστήριου Αχιλλέα Νταβέλη, ο οποίος εδώ και αρκετές εβδομάδες έχει “ακτινογραφήσει” την διεθνή αγορά, διείδε τις ανάγκες και τον εντεινόμενο εμπορικό “πόλεμο” της μάσκας και έκλεισε τις συμφωνίες με τους Κινέζους για τις γραμμές παραγωγής. Ωστόσο, το πραγματικό επιχειρηματικό ενδιαφέρον δεν εστιάζεται τόσο στην εγχώρια, όσο στην διεθνή αγορά. Λέγεται πως ο κ. Νταβέλης έχει ήδη μια πρώτη παραγγελία από τις ΗΠΑ (εταιρεία με έδρα την Βοστώνη) για περίπου 70 εκατ. μάσκες. Ανάλογο ενδιαφέρον έχουν δείξει και εισαγωγικές εταιρείες σε άλλες χώρες.
Τα περίπου 9 εκατ. μάσκες, σε πρώτη φάση, και τα 18 εκατ. για την ελληνική αγορά, όπως έγινε γνωστό, δε συνιστούν επαρκή αγορά για την ανάπτυξη του επχιειρηματικού εγχειρήματος. Το ερώτημα, λοιπόν, για κάθε παρόμοια επιχειρηματική δραστηριότητα έγκειται στην διευκόλυνση που θα παράσχει ή όχι η κυβέρνηση στην εξαγωγή μασκών, σε μια αγορά, δηλαδή, όπου μαίνεται ο “πόλεμος” των εταιρειών και των κυβερνήσεων.
Η “πειρατεία” της μάσκας
Σύμφωνα με καλά ενημερωμένες κυβερνητικές πηγές, αυτή την περίοδο επικρατεί παγκοσμίως το φαινόμενο της “πειρατείας” της μάσκας. Οι αποστολές που φθάνουν “cargo” από την Κίνα, μέσω τρίτων χωρών, δέχονται πραγματική “επίθεση” και συχνά, είτε παρακρατούνται με διάφορα προσχήματα από τις “ενδιάμεσες” χώρες, είτε μεγάλες εταιρείες σπεύδουν να πλειοδοτήσουν και να αγοράσουν εκείνες “όσο-όσο” το προϊόν. Σε αρκετές περιπτώσεις οι μάσκες από την Κίνα δεν φθάνουν ποτέ στον αρχικό παραλήπτη.
Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα με την παραγγελία μασκών από την Γαλλική περιφέρεια του il de France που έπεσε θύμα “πλειοδοτών”, όπως αποκάλυψε το euronews.
Το φαινόμενο αυτό καταγράφηκε από την πρώτη φάση της πανδημίας (για αναπνευστήρες και άλλο ιατρικό υλικό) και είδαν το φως της δημοσιότητας καταγγελίες κυβερνήσεων για αυτή την ιδιότυπη πειρατεία (Ιταλία, Αυστρία, Τσεχία, Γερμανία, ΗΠΑ κ.ά).
Από την στιγμή που η ελληνική κυβέρνηση έδωσε το “πράσινο φως” για υποχρεωτική ή προαιρετική -ανά περίπτωση- χρήση μάσκας, προκύπτει εκ των πραγμάτων θέμα προσφοράς και ζήτησης. Οι παροτρύνσεις από τις κυβερνήσεις για κατασκευή “homemade” μάσκας αποσκοπούν στο να αντιμετωπιστούν φαινόμενα έλλειψης του συγκεκριμένου υλικού αλλά και κερδοσκοπίας που θα δυσκολέψουν πολλούς πολίτες να τις προμηθευτούν.
Στις ΗΠΑ, δόθηκε στη δημοσιότητα βίντεο με τον αρχίατρο της διοίκησης Τραμπ να δείχνει πως μπορεί να κατασκευάσει κανείς μάσκα από υφασμάτινο ύφασμα σε 45 δευτερόλεπτα.
Ανάλογο σποτ θα προβληθεί και στα ελληνικά ΜΜΕ, τις επόμενες ημέρες, στο πλαίσιο της καμπάνιας (των 20 εκατ.) #Μενουμε_Ασφαλεις.
Πρώτο μέλημα τα σχολεία και το δημόσιο
Η ζήτηση που αναμένεται να διαμορφωθεί -εάν, όπως υποστηρίζουν πηγές του υπουργείου Υγείας, εκείνη για το υγειονομικό προσωπικό της χώρας έχει διασφαλιστεί- αφορά διαφορετικά κοινά.
Πρώτο μέλημα είναι δίχως άλλο οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές που επιστρέφουν σταδιακά στα σχολεία. Πρόκειται για περίπου 1.000.000 άτομα που θα χρειαστεί να χρησιμοποιούν μάσκες. Η προτροπή των ειδικών αφορά την χρήση υφασμάτινων μασκών που πλένονται, σιδερώνονται και επαναχρησιμοποιούνται, αν και πολλοί -ενδεχομένως κακώς- επιλέγουν εκείνες του ιατρικού τύπου που δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται περισσότερο από 2-3 ώρες.
Μια δεύτερη μεγάλη αγορά αφορά τους εργαζόμενους στο εμπόριο αλλά και τους πολίτες που θα εισέρχονται για να κάνουν τις αγορές τους σε καταστήματα. Μια τρίτη αγορά είναι οι εργαζόμενοι σε εταιρείες, αλλά και οι δημόσιοι υπάλληλοι.
Είναι χαρακτηριστικό πως, όπως αναφέρουν συνδικαλιστές στο δημόσιο, σε πολλά υπουργεία και άλλες δημόσιες υπηρεσίες, τα μέτρα προστασίας που λαμβάνονται είναι ελλιπή, δεν γίνονται επαρκώς απολυμάνσεις, οι δε υπάλληλοι δεν έχουν πρόσβαση σε μάσκες και πρέπει ή να τις αγοράσουν, ή να τις κατασκευάσουν. Σε υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών, για παράδειγμα, έχει γίνει μία μόνο απολύμανση -στις αρχές της καραντίνας-, οι δε υπάλληλοι εργάζονται, αναγκαστικά, χωρίς να φορούν μάσκες ή γάντια, παρότι οι αποστάσεις μεταξύ τους είναι οριακές.
Εδώ και αρκετές ημέρες έχει δοθεί εντολή από αρμόδιους κυβερνητικούς παράγοντες στην ελληνική πρεσβεία στο Πεκίνο ώστε να εποπτεύεται εκ του σύνεγγυς η παραγγελία και η αποστολή μασκών από τις γραμμές παραγωγής της Κίνας (οι μοναδικές παγκοσμίως), ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα παραλαβής μασκών με μικρή αξιοπιστία. Οι καταγγελίες διεθνώς για κινεζικές μάσκες που δεν πληρούν τις προδιαγραφές ασφαλείας είναι πολλές.
Οι επιθέσεις των “πειρατών” ξεκίνησαν από τις αρχές Μαρτίου
Στις αρχές Μαρτίου η ειδική ομάδα κρίσης που έχει οργανώσει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας για την αντιμετώπιση της πανδημίας αποφάσισε να ζητήσει τη συνδρομή της Bundeswehr, του ομοσπονδιακού στρατού της χώρας. Οι αρμόδιες αρχές κατέληξαν ότι το Γραφείο Προμηθειών των γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων, με έδρα την πόλη Κόμπλεντς στο κρατίδιο της Ρηνανίας-Παλατινάτου, στο οποίο απασχολούνται χιλιάδες αξιωματικοί και έχει την αρμοδιότητα για την αγορά εξοπλισμού για το στράτευμα, θα πρέπει να παρέχει την τεχνογνωσία του για την επείγουσα προμήθεια προστατευτικού εξοπλισμού για τα νοσοκομεία της χώρας.
Ο διοικητής τού εν λόγω γραφείου συνήψε συμβάσεις με κατασκευαστές ιατρικών ειδών, συνολικής αξίας 241 εκατ. ευρώ, και δεσμεύτηκε ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα θα συγκέντρωνε το απαραίτητο υλικό. Ωστόσο, μόλις λίγες ημέρες αργότερα, η γερμανική υπηρεσία τελωνείων ενημέρωνε την Bundeswehr ότι 6 εκατομμύρια προστατευτικές μάσκες τύπου FFP2, που φιλτράρουν το 90% των σωματιδίων και τις οποίες είχε παραγγείλει το αρμόδιο Γραφείο Προμηθειών, είχαν εξαφανιστεί μυστηριωδώς σε αεροδρόμιο στην Κένυα.
Αυτή η περίεργη ιστορία της εξαφάνισης του προστατευτικού υλικού δημοσιεύτηκε από το γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel» και προκάλεσε την άμεση αντίδραση των αρμόδιων στρατιωτικών και υγειονομικών αρχών. Παρόλο που η επίσημη ανακοίνωση του εκπροσώπου του γερμανικού υπουργείου Αμυνας έκανε λόγο «για μια υπόθεση που εξετάζεται», πηγές που μίλησαν στο «Spiegel», υπό το καθεστώς της ανωνυμίας, έκαναν λόγο για «εξαιρετικά σοβαρό περιστατικό». Η αγορά προστατευτικών μασκών αποτελεί ένα παγκόσμιο χρυσωρυχείο. Λόγω της τεράστιας ζήτησης πωλούνται σαν σπάνια μπαχαρικά τον Μεσαίωνα.
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Spiegel», οι αρμόδιες αρχές υποπτεύονται ότι ο κατασκευαστής έλαβε μια καλύτερη προσφορά για τα προϊόντα του και αποφάσισε να τα πουλήσει στον πλειοδότη.
Στο στόχαστρο των επικρίσεων, σύμφωνε με πρόσφατο ρεπορτάζ της efsyn.gr, για αθέμιτες μεθόδους έχουν βρεθεί τις τελευταίες ημέρες κυρίως οι ΗΠΑ, ενόσω εξελίσσονται στο νέο επίκεντρο του κορονοϊού. Την Παρασκευή, ο υπουργός Εσωτερικών του κρατιδίου του Βερολίνου, Αντρέας Γκάιζελ, κατηγόρησε νέτα-σκέτα τους Αμερικανούς ότι άρπαξαν μέσα από τα χέρια των βερολινέζικων αρχών φορτίο 200.000 μασκών που είχαν ήδη αποπληρώσει κι ενώ αυτό ήταν έτοιμο για μεταφορά στο αεροδρόμιο της Μπανγκόκ.
Η κατασκευάστρια εταιρεία ήταν αμερικανική πολυεθνική, ανέφερε, η δε παραγωγή έγινε στην Κίνα. «Υποθέτουμε ότι όλο αυτό σχετίζεται με την απαγόρευση της αμερικανικής κυβέρνησης στις εξαγωγές μασκών», δήλωσε ο Γκάιζελ.
«Η αγορά υγειονομικού υλικού είναι πλέον πολύ ανταγωνιστική παγκοσμίως. Οι μάσκες αξίζουν το βάρος τους σε χρυσάφι», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Υγείας, Γενς Σπαν. «Το γεγονός ότι υπάρχει διαμάχη γι’ αυτό το θέμα δεν είναι καλή εξέλιξη», υπογράμμισε, αποφεύγοντας να σχολιάσει ευθέως την αμερικανική εμπλοκή, που δίνει μία επιπλέον διάσταση στην κόντρα ΗΠΑ-Γερμανίας, μετά την απόπειρα της κυβέρνησης Τραμπ να εξασφαλίσει τα αποκλειστικά δικαιώματα εμβολίου πάνω στο οποίο πειραματίζεται το γερμανικό εργαστήριο CureVac…
Εφεξής, τόνισε ο Σπαν, η Γερμανία αναλαμβάνει σε κεντρικό επίπεδο την προμήθεια μασκών. Περίπου 20 εκατομμύρια κομμάτια βρίσκονται ήδη σε διαδικασία παράδοσης, πρόσθεσε, με ειδικές πτήσεις από τη Σανγκάη στη Φρανκφούρτη. «Ενα από τα μαθήματα αυτής της κρίσης», υπογράμμισε, «είναι ότι η παραγωγή τέτοιων ειδών θα πρέπει να επιστρέψει στη Γερμανία». Αποσιώπησε πάντως το γεγονός ότι και η χώρα του έχει σφίξει τη «στρόφιγγα» (όπως και οι Γάλλοι) στις εξαγωγές ιατρικού υλικού.
Τις ΗΠΑ κατηγορούν και δύο περιφερειάρχες στη Γαλλία για υφαρπαγή απαραίτητου ιατρικού υλικού. Αμερικανοί αγοραστές, ανέφεραν, χωρίς να τους κατονομάσουν, πλειοδότησαν και πήραν τελικά το πολύτιμο φορτίο, προσφέροντας τριπλάσια και τετραπλάσια τιμή, σε μια δοσοληψία που έγινε ούτε λίγο-ούτε πολύ στην πίστα του αεροδρομίου της Σανγκάης.
«Παραμένει αδιευκρίνιστο ποια αμερικανική οντότητα -ομοσπονδιακή, πολιτειακή ή εμπορική- μπορεί να προσπάθησε να πάρει την παραγγελία», γράφει το CNN. «Η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν αγόρασε μάσκες που προορίζονταν για παράδοση από την Κίνα στη Γαλλία», σχολίασε Αμερικανός ανώτερος αξιωματούχος στο πρακτορείο AFP. «Αναφορές για το αντίθετο είναι ψευδείς»…
«Κατανοούμε ότι οι ανάγκες των ΗΠΑ είναι τεράστιες, όμως το ίδιο ισχύει και στον Καναδά», διαμαρτυρήθηκε στο μεσοδιάστημα και ο Καναδός πρωθυπουργός, Τζάστιν Τριντό, έπειτα από τη διαπίστωση ότι μέρος φορτίου με μάσκες που είχε παραγγείλει καναδική εταιρεία για την επαρχία του Κεμπέκ (την πιο βαριά πληττόμενη από τον κορονοϊό στη χώρα) έκανε… μυστηριωδώς «φτερά», καταλήγοντας στο Οχάιο των ΗΠΑ. Προφανώς πωλήθηκε «σ’ αυτόν που πρόσφερε τα περισσότερα», σχολίασε ο Τριντό…
SiteDesign