“Πόλεμος” για το περιβαλλοντικό- Απόσυρση ζητά ο ΣΥΡΙΖΑ, τι απαντά ο Χατζηδάκης

Σφοδρές αντιδράσεις -τις οποίες αντικρούει ο Κωστής Χατζηδάκης- προκαλεί το ν/σ για το περιβάλλον από οργανώσεις και κόμματα καθώς όπως υποστηρίζουν μεταξύ άλλων ανοίγει τον δρόμο:

• Για λατομεία, ξενοδοχεία και εξόρυξη υδρογονανθράκων σε περιοχές Natura 2000.
• Γίνεται απόπειρα νομιμοποίησης 500.000 αυθαιρέτων σε δασικές εκτάσεις και ρέματα με αντισυνταγματικές ρυθμίσεις.
• Οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων θα ελέγχονται από ιδιώτες που θα επιλέγει και θα πληρώνει ο… επενδυτής
• Υποβαθμίζονται οι φορείς διαχείρισης και φύλαξης προστατευόμενων περιοχών
• Προωθείται η αλόγιστη επέκταση τεράστιων αιολικών πάρκων.

Ο Κωστής Χατζηδάκης σε συνέντευξη του στο ΑΠΕ – ΜΠΕ υπεραμύνεται του νομοσχεδίου που έχει κατατεθεί προς ψήφιση επισημαίνοντας: «Tο Δημόσιο θα λέει είτε ναι, είτε όχι στην έκδοση μιας άδειας με βάση την ευρωπαϊκή και την ελληνική νομοθεσία. Δεν θα μπορεί όμως στο εξής να τρενάρει τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις, περιμένοντας ανάπτυξη στην χώρα από τον αέρα τον κοπανιστό!».

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τονίζει ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τόσο με το περιβαλλοντικό όσο και με το χωροταξικό νομοσχέδιο που ακολουθεί θα βάλει γερά θεμέλια για να γίνει η Ελλάδα σημείο αναφοράς στην προσέλκυση επενδύσεων που τις χρειαζεται η χώρα περισσότερο παρά ποτέ.

Απαντώντας σε επικρίσεις για τη χρονική στιγμή κατάθεσης του νομοσχεδίου, υπενθυμίζει ότι ο διάλογος για αυτό «ξεκίνησε ουσιαστικά τον περασμένο Οκτώβριο, τόσο με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις (με τις οποίες έχουμε καθιερώσει τακτικές συναντήσεις κάθε δίμηνο για πρώτη φορά στα χρονικά του υπουργείου), όσο και με φορείς, των οποίων πολλές από τις παρατηρήσεις ελήφθησαν σοβαρά υπόψη».

Ο υπουργός σημειώνει εξάλλου ότι η Ευρώπη μένει προσηλωμένη στην πράσινη ατζέντα, ενώ για τη χώρα μας και τη ΔΕΗ τονίζει πως «η πτώση της λιγνιτικής παραγωγής κατά 30% και οι ζημίες 375 εκατ. ευρώ που “έγραψε” η ΔΕΗ από τις λιγνιτικές της μονάδες το 2019 (που ήρθαν να προστεθούν στις ζημίες 335 εκατ. ευρώ του 2018) υπενθυμίζουν και τους οικονομικούς λόγους για τους οποίους επιβάλλεται να προχωρήσει γρήγορα η απολιγνιτοποίηση».  

Οι αντιδράσεις και η τηλεδιάσκεψη

Πάντως επί της ουσίας ο υπουργός Περιβάλλοντος αγνόησε τις αντιρρήσεις και τις σοβαρές ενστάσεις του συνόλου των περιβαλλοντικών οργανώσεων της χώρας τόσο επί του περιεχομένου του όσο και για τον περιορισμένο χρόνο που δόθηκε για διαβούλευση, μόλις 14 ημερών, για ένα πολυσέλιδο και με πληθώρα διατάξεων νομοσχέδιο. Λόγος για τον οποίο κάποιες από τις οργανώσεις ζήτησαν ακόμη και την ανάκλησή του.

Ο κ. Χατζηδάκης σε τηλεδιάσκεψη που πραγματοποιήθηκε αποκλειστικά για το νομοσχέδιο στις 9 Απριλίου, με συμμετοχή 20 περιβαλλοντικών οργανώσεων, του υφυπουργού Δ. Οικονόμου και του γενικού γραμματέα Κ. Αραβώση, εμφανίστηκε ανυποχώρητος.

Σε αυτήν, η ηγεσία του ΥΠΕΝ όχι μόνο δεν έδωσε κάποια αιτιολογία για την έλλειψη απάντησης στο κοινό αίτημα για παράταση της προθεσμίας διαβούλευσης, η λήξη της οποίας συνέπεσε με το ξέσπασμα του COVID-19, αλλά εγκάλεσε τις περιβαλλοντικές οργανώσεις επειδή αιτήθηκαν εξ αρχής την παράταση αυτή, ισχυριζόμενος ότι ο χρόνος ήταν εντός του νομικού πλαισίου και ότι οι ενδιαφερόμενοι όφειλαν να είχαν εργαστεί εξ αποστάσεως.

Σε ό,τι αφορά το αίτημα που κατέθεσαν 23 περιβαλλοντικές οργανώσεις στις 30 Μαρτίου -αλλά και πολλοί άλλοι φορείς το τελευταίο διάστημα- για την αναβολή κατάθεσης του νομοσχεδίου στη Βουλή, η ηγεσία του ΥΠΕΝ τόνισε ότι η διαδικασία της ψήφισής του θα προχωρήσει σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του υπουργείου.

Κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης, ο υπουργός και το επιτελείο του διαβεβαίωσαν ότι έχουν γίνει εκτεταμένες αλλαγές στη βάση των σχολίων που υποβλήθηκαν στη διαβούλευση και με στόχο το νομοσχέδιο να βελτιωθεί σημαντικά για να μη θίγει το ενωσιακό και εθνικό κεκτημένο στην προστασία του περιβάλλοντος. Εντούτοις, δεν δόθηκε στη δημοσιότητα το νέο κείμενο του τροποποιημένου νομοσχεδίου.

Προστατευόμενες περιοχές

Ενα από τα πιο οξύμωρα σημεία του νομοσχεδίου είναι η κατάργηση της ουσίας της προστασίας των περιοχών Natura 2000, βάσει των χρήσεων γης που ισχύουν για την πολεοδομία. Ετσι, με την τροποποίηση ενός προεδρικού διατάγματος αμιγώς πολεοδομικού χαρακτήρα, το οποίο ορίζει κατηγορίες και χρήσεις γης ως εργαλείο για τον πολεοδομικό σχεδιασμό, τον αστικό δηλαδή κυρίως χώρο, προδιαγράφονται οι επιτρεπόμενες χρήσεις και δραστηριότητες εντός των προστατευόμενων περιοχών. Αυτό αναμένεται να επιφέρει τη νομιμοποίηση μιας σειράς αστικών χρήσεων μέσα στις προστατευόμενες περιοχές, όπως νέους δρόμους και δίκτυα υποδομής.

Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προχωρά στη θεσμοθέτηση τεσσάρων ζωνών κλιμακούμενης προστασίας στις περιοχές Natura (Απόλυτης προστασίας της φύσης, Προστασίας της φύσης, Οικοτόπων και ειδών και Βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων) στις οποίες ανοίγεται η δυνατότητα δραστηριοποίησης βαρέων επενδυτικών δραστηριοτήτων, όπως μεταλλευτικές δραστηριότητες και εξορύξεις υδρογονανθράκων, καθώς και της τουριστικής και εμπορευματικής «αξιοποίησής» τους.

Ετσι, στο πλαίσιο ενός ακραίου παραλογισμού, οι ζώνες αναζήτησης, έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων μπορούν να επεκτείνονται στις ζώνες «Οικοτόπων και ειδών». Μάλιστα, στην αρχική έκδοση του νομοσχεδίου όπως αυτή αναρτήθηκε στο opengov, οι εξορύξεις υδρογονανθράκων είχαν συμπεριληφθεί μέσα στις ζώνες «Απόλυτης προστασίας της φύσης», κάτι που αποσύρθηκε μετά από έντονες αντιδράσεις, αλλά είναι ενδεικτικό των προθέσεων του υπουργείου.

Περιβαλλοντική αδειοδότηση

Τα πυρά των περιβαλλοντικών οργανώσεων δέχονται οι διατάξεις του νομοσχεδίου που αφορούν την περιβαλλοντική αδειοδότηση, καθώς το νομοσχέδιο υποβαθμίζει τη διαδικασία πρόληψης της περιβαλλοντικής ζημιάς από εν δυνάμει καταστροφικά έργα και επενδυτικές δραστηριότητες, γεγονός που παραβιάζει συγχρόνως εθνικούς και ενωσιακούς νόμους. Κι αυτό διότι, στο όνομα των καθυστερήσεων, επιχειρούνται δραστικές αλλαγές στη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης, καταρχάς με την εκχώρηση του ελέγχου των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) σε ιδιώτες «αξιολογητές» επιλεγμένους και αμειβόμενους από τους ίδιους τους επενδυτές, γεγονός που καθιστά την όλη διαδικασία της αδειοδότησης αδιαφανή και διάτρητη.

Παράλληλα, συρρικνώνει το περιεχόμενο των φακέλων αδειοδότησης με την απαλοιφή σειράς κρίσιμων περιβαλλοντικών στοιχείων των φακέλων που οφείλει να υποβάλει ο επενδυτής και μειώνει ασφυκτικά τις προθεσμίες των γνωμοδοτήσεων των αρμόδιων δημόσιων υπηρεσιών, ενώ, χωρίς να τους δίνει τα απαραίτητα εργαλεία για να τις καταρτίζουν, καθιστά τον ρόλο τους διακοσμητικό.

Το νομοσχέδιο προωθεί την αλόγιστη επέκταση των βιομηχανικού μεγέθους Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), κυρίως των αιολικών, που έχουν ήδη προκαλέσει υποβάθμιση του περιβάλλοντος, την αντίδραση τοπικών κοινωνιών και την οικονομική επιβάρυνση των καταναλωτών για την εξασφάλιση υπερκερδών των επενδυτών.

Αν και το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ισχυρίζεται ότι οι επιτρεπόμενες χρήσεις γης και δραστηριότητες στους τόπους αυτούς θα ρυθμιστούν με προεδρικά διατάγματα με τα οποία είναι πιθανό να απαγορευτεί ολικά ή κατά ζώνες η εγκατάσταση τέτοιων έργων και δραστηριοτήτων, δεν κάνει δεκτή την πρόταση των περιβαλλοντικών οργανώσεων που ζητούν να «παγώσει» η περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων με πιθανές σημαντικές αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις («κατηγορίας Α») σε περιοχές Natura 2000, έως ότου εκδοθούν τα προεδρικά διατάγματα χαρακτηρισμού και όρων γι’ αυτές τις περιοχές. Ετσι, ελλοχεύει ο κίνδυνος τέτοια έργα κατηγορίας Α να σπεύσουν να διασφαλίσουν την περιβαλλοντική τους αδειοδότηση σε προστατευόμενες περιοχές έως την έκδοση των προεδρικών διαταγμάτων, πόσο μάλλον του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ που έχει ήδη καθυστερήσει ανεπίτρεπτα, αν όχι εσκεμμένα.

Νομιμοποίηση αυθαιρέτων

Στο νομοσχέδιο θα επιτρέπεται για πρώτη φορά στους ιδιοκτήτες αυθαίρετων κτισμάτων σε καμένες ή εκχερσωμένες δασικές εκτάσεις και κατά περίπτωση εντός υγροτόπων και ρεμάτων να υποβάλουν δηλώσεις νομιμοποίησης υπό προϋποθέσεις. Προχωρά η ανάρτηση ολόκληρων των δασικών χαρτών, μαζί με τις «οικιστικές πυκνώσεις», όπως είχαν πολιτογραφηθεί οι διαμορφωμένοι οικισμοί αυθαιρέτων σε πρώην δασικές εκτάσεις και είχαν εξαιρεθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση για να αντιμετωπιστούν με χωριστό νομοσχέδιο. Η νέα διαδικασία, που θα επεκταθεί και στους ήδη αναρτημένους χάρτες, είναι απαραίτητη, αφού η προηγούμενη είχε κριθεί αντισυνταγματική με την 685/2019 απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ. Σε αυτή την κατηγορία υπολογίζεται ότι εντάσσονται περίπου 240.000 στρέμματα, με τουλάχιστον μισό εκατομμύριο αυθαίρετα που εξαιρούνται με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο νομιμοποίησης. Οι ιδιοκτήτες των κατοικιών θα πρέπει να υποβάλουν δηλώσεις για να εξαιρεθούν από την κατεδάφιση και την καταβολή ήδη βεβαιωθέντων προστίμων, ώστε να προχωρήσει η επόμενη φάση της διατήρησης του κτίσματος για 30 χρόνια.

Ωστόσο, οι προτεινόμενες διατάξεις για τις οικιστικές πυκνώσεις που θα υπαχθούν στη ρύθμιση προβλέπουν την τακτοποίηση αυθαίρετων κατασκευών για χρήση κατοικίας σε δάση, δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις και, ως εκ τούτου, αντίκεινται στα άρθ. 24 παρ. 1 και 117 παρ. 3 του Συντάγματος.

Τέλος, στο προς ψήφιση νομοσχέδιο απλοποιούνται οι διαδικασίες διαχείρισης στερεών αποβλήτων και δεν λαμβάνονται μέτρα κατά της υποβάθμισης των ρεμάτων από την ανεξέλεγκτη διάθεση αστικών και βιομηχανικών λυμάτων μέσα σε αυτά, ούτε μέτρα ελέγχου/κυρώσεων για παράνομη διάθεση λυμάτων σε ρέματα. Δεν διασφαλίζεται η αποφυγή των παράνομων εκφορτώσεων αποβλήτων σε ρέματα και άλλους δημόσιους/ιδιωτικούς χώρους, που τα τελευταία χρόνια έχουν μετατρέψει όλες τις περιαστικές περιοχές σε απέραντες χωματερές. Καταργείται η άδεια μεταφοράς αποβλήτων και αντικαθίσταται από μια απλή εγγραφή σε ένα μητρώο.

ΣΥΡΙΖΑ: Να αποσυρθεί άμεσα

Σε δήλωσή του ο Αλέξης Χαρίτσης αναφέρει:

«Με την εσπευσμένη κατάθεση μεσάνυχτα Παρασκευής στη Βουλή του νομοσχεδίου για τον δήθεν “εκσυγχρονισμό” της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, η κυβέρνηση Μητσοτάκη χρησιμοποιεί την κατάσταση έκτακτης ανάγκης και τα μέτρα περιορισμού στη λειτουργία του κοινοβουλίου για να «περάσει» ό,τι δεν θα μπορούσε σε κανονικές συνθήκες. Επιχειρεί ξανά να “κάνει την κρίση ευκαιρία” για συγκεκριμένα συμφέροντα που εκπροσωπεί, πλήττοντας το περιβάλλον της χώρας και τις δημόσιες πολιτικές προστασίας του.

Μεταξύ άλλων το νομοσχέδιο προβλέπει την κατάργηση των φορέων διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών, διαλύει τις υπηρεσίες και τις διαδικασίες περιβαλλοντικού ελέγχου, συνεχίζει το ξεπούλημα του φυσικού δημόσιου πλούτου και των δικτύων ενέργειας. Όσα δεν μπόρεσαν δηλαδή να κάνουν πριν το 2015, με το πρόσχημα των μνημονίων.»

Ο κ. Χαρίτσης προσθέτει ότι:

«Το νομοσχέδιο έχει ήδη προκαλέσει πολλές και έντονες αντιδράσεις από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, τον επιστημονικό κόσμο και τα κινήματα που ζητούν την άμεση απόσυρση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου του Υπουργείου Περιβάλλοντος. Ιδιαίτερα μετά την άρνηση του αρμόδιου υπουργού κ. Χατζηδάκη να επεκταθεί η ανεπαρκής διαβούλευση που έγινε εν μέσω πανδημίας, αλλά και το γεγονός ότι στην τελική μορφή του, το νομοσχέδιο περιέχει 50 επιπλέον άρθρα από όσα κατατέθηκαν στη δημόσια διαβούλευση, ορισμένα με φωτογραφικές διατάξεις και “ειδικές” ρυθμίσεις και εξυπηρετήσεις…

Εν μέσω πανδημίας, μόνο δύο βουλευτές από κάθε Κοινοβουλευτική Ομάδα θα συμμετέχουν στην επιτροπή της Βουλής που θα το επεξεργαστεί την Τρίτη και την Τετάρτη. Η πρόθεση της κυβέρνησης να περάσει το νομοσχέδιο από την υπολειτουργούσα Βουλή με διαδικασίες-εξπρές δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Πρόκειται για μια ξεκάθαρη κοροϊδία, με κατ’ επίφαση τήρηση των κοινοβουλευτικών κανόνων. Καλούμε τον κ. Μητσοτάκη να σεβαστεί το κοινοβούλιο και τους Έλληνες πολίτες που δίνουν μάχη για τη ζωή αυτή την κρίσιμη περίοδο και να αποσύρει άμεσα αυτό το αντιπεριβαλλοντικό νομοσχέδιο-έκτρωμα.»