Ο “σχεδόν σοσιαλιστής” πρωθυπουργός και το “τεστ του καθρέφτη” λόγω πανδημίας…

Στην συνέντευξή του στην “Καθημερινή” ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρει μερικές δεκάδες φορές την λέξη “κράτος”, επιχειρεί μια, όπως λέει, “προσωπική αυτοκριτική” για την -μικρή έως αμελητέα- σημασία που απέδιδε στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, και καταλήγει σε μια στομφώδη διαπίστωση ως προς τα οικονομικά μέτρα στήριξης που έλαβε για τις συνέπειες της πανδημίας: “το κάναμε -και μην σας αιφνιδιάσω (απευθυνόμενος στον Αλέξη Παπαχελά)- με τρόπο σχεδόν σοσιαλιστικό”!

του ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΥ

Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς πως πρόκειται για ένα ιδιότυπο πολιτικό “τεστ του καθρέφτη”. Τι είναι αυτό:

Επινοήθηκε από τον Gordon Gallup ως μία δοκιμασία που έχει σκοπό να ελέγξει κατά πόσο το υποκείμενο ( για παράδειγμα, κάποιο ζώο) έχει αυτοσυνείδηση. Συγκεκριμένος στόχος είναι να διαπιστωθεί αν αντιλαμβάνεται ότι η αντανάκλαση στον καθρέπτη είναι εικόνα του ίδιου του του εαυτού.

Οι αναφορές του πρωθυπουργού έχουν μεγάλη σημασία και ίσως περιγράφουν το πλαίσιο εντός του οποίου θα εκδηλωθούν οι πολιτικές αντιπαράθεσεις μετά την πανδημία –τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Ευρώπη και παγκοσμίως. Για τον ίδιο -και για πολλούς ακόμα- θα είναι ένα “τεστ του καθρέφτη”.

Λέει μεταξύ άλλων:

“Επιστρέφουμε στη γενεσιουργό λογική της δημιουργίας ισχυρών κρατικών οντοτήτων”.

“Έχουμε ωριμάσει και ξαναχτίζουμε κάτι το οποίο έλειπε, όχι μόνο τα χρόνια της κρίσης, αλλά συνολικά στην πρόσφατη ιστορία αυτής της χώρας. Κι αυτό είναι η εμπιστοσύνη στους θεσμούς, στο κράτος, όχι στην κυβέρνηση μόνο”.

“Αναπροσαρμόζουμε κάποια δεδομένα, όπως την μεγαλύτερη σημασία που αποδίδω στο ΕΣΥ.Κι εκεί κάνω κι εγώ την προσωπική μου αυτοκριτική”.

Θα μπορούσε κανείς να διακρίνει στις αναφορές του πρωθυπουργού, ψήγματα της ομολογίας αποτυχίας των πολιτικών και οικονομικών δομών των τελευταίων δεκαετιών, στην οποία προχώρησε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν στο πρώτο διάγγελμά του για την πανδημία και τις επιπτώσεις της.

Όμως, στην συγκεκριμένη περίπτωση, έχουμε να κάνουμε με μια πολιτική επανατοποθέτηση στα όρια της “μετάλλαξης”. Πόσο ειλικρινής, όμως, μπορεί να είναι;

Η γνώμη μου είναι πως δεν πρέπει να υποτιμηθεί παρά τις ακκίδες λαϊκισμού που διαθέτει αυτός ο λόγος. Αναμφίβολα τρίζουν τα κόκκαλα του Μαρξ όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης ισχυρίζεται πως έδρασε ως…σοσιαλιστής. Όταν ανακαλύπτει τα “παιδιά των delivery” και τους εργαζόμενους στα σούπερ μάρκετ (τους “αόρατους” μέχρι χθες, όπως λέει- αλλά για ποιους ήταν αόρατοι😉

Από την άλλη, ωστόσο, ευφυώς ο πρωθυπουργός των ακραίων υπερ-φιλελεύθερων εξάρσεων, ο πρώην υπουργός των απολύσεων του δευτέρου μνημονίου, ο επικεφαλής μιας σκληρής ομάδας στελεχών που έδρασαν ισοπεδωτικά κατά του ΕΣΥ, ανακαλύπτει το πεδίο στο οποίο θα ασκηθούν οι πολιτικές στο εγγυς μέλλον. Ανακαλύπτει τα νέα διλήμματα επί των οποίων θα οικοδομηθούν και οι νέοι πολιτικοί συσχετισμοί. Κι επειδή το αντιλαμβάνεται, σπεύδει να τοποθετηθεί.

Στα μέσα της δεκαετίας του 2000, ο Κώστας Καραμανλής επιχείρησε να λανσάρει την θεωρία της “επανίδρυσης του κράτους” και να μιλήσει για την ανάγκη οι δομές του να γίνουν πιο λειτουργικές και πιο φιλικές προς τον πολίτη. “Πρέπει να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη στη σχέση του πολίτη με το κράτος”, θυμάμαι πως μου έλεγε σε μια συνέντευξη που είχε δημοσιευτεί, τότε, στον “Ελεύθερο Τύπο”. Ελάχιστα απ΄ αυτά έγιναν πράξη, όταν εντός της ίδιας παράταξης κυριαρχούσε το σκληρό δόγμα των “δικών μας παιδιών”. Δεν ήταν, προφανώς, εφεύρημα της Ν.Δ. Οι γενιές των stage και των συμβασιούχων είχαν ήδη ανακαλυφθεί από τις κυβερνήσεις του εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ, αλλά και η Αριστερά, ως “μικρή και αθώα” στην αντιπολίτευση σχεδόν ποτέ δεν συγκρούστηκε με τις λογικές αυτές.

Ποιο θα είναι, λοιπόν, το “νέο κράτος” που έρχεται να επικαθήσει στο σκληρό και αδιαπέραστο δέρμα των αντιλήψεων που διέπουν εδώ και χρόνια την ιδεολογική προσέγγιση της Ν.Δ;

Αυτό δεν το εξηγεί επαρκώς ο κ. Μητσοτάκης, και μάλλον δεν μπορεί ακόμα να το εξηγήσει. Αντιλαμβάνεται, ωστόσο, πως η πανδημία μετέβαλλε άρδην την χαλαρότητα των πολιτικών της αγοράς και οδηγεί ακόμα περισσότερο τους πολίτες στις δομές εκείνες που μπορούν να παράσχουν σχετική, τουλάχιστον, ασφάλεια και προστασία.

Φίλη που πέρασε την περιπέτεια του κοροναϊού και αναγκάστηκε να νοσηλευτεί μου περιέγραφε πως ανέκτησε την πίστη της στους γιατρούς του ΕΣΥ, ακόμα και του ειδικευόμενους και σχετικά άπειρους.

“Η αυταπάρνηση, το ενδιαφέρον, η προσήλωση στο έργο τους και στον ασθενή, είναι κάτι -μου έλεγε- που δεν θα μπορούσα να το βρω στον ιδιωτικό τομέα υγείας”.

Άλλος φίλος μου εξηγούσε πως, “για παν ενδεχόμενο”, ως κάτοχος πανάκριβης ιδιωτικής ασφάλισης, έσπευσε να ρωτήσει εάν και κατά πόσο καλύπτεται στην περίπτωση που …συναντηθεί με τον Covid 19. Η απάντηση που έλαβε ήταν αρνητική, σχεδόν χλευαστική. Τα “δύσκολα” στο…ΕΣΥ.

Ποιοι, όμως, μπορούν να εγγυηθούν καλύτερα την ενίσχυση του ΕΣΥ, τις πολιτικές στήριξης γιατρών και νοσηλευτών, την ουσιαστική αναστήλωση των νοσοκομείων; Αυτοί που το κατέστρεψαν πριν και μέσα στα μνημόνια, αυτοί που ανήγαγαν σε δόγμα την σταδιακή εκχώρηση υπηρεσιών υγείας στον ιδιωτικό τομέα, ή εκείνοι που, έστω και αφελώς, πίστευαν πάντοτε στην ουσία των υπηρεσιών που πρέπει να προσφέρει.

Καλό θα ήταν να ακούσουμε τις απόψεις του Σωτήρη Τσιόδρα και του Ηλία Μόσιαλου (ανθρώπων που ανέδειξαν ακόμα περισσότερο τις δεξιότητές τους εν μέσω πανδημίας) σχετικά με τι πραγματικά θα συνέβαινε εάν δεν είχαν γίνει κάποιες προσπάθειες ανάταξης του δημοσίου συστήματος υγείας τα προηγούμενα χρόνια, ή, ακόμα χειρότερα, εάν είχαν προλάβει ορισμένοι να διαλύσουν τα πάντα.

Η πολιτική αντιπαράθεση μετά την πανδημία πρέπει να διεξαχθεί ακριβώς σε αυτό το πεδίο ειλικρινούς κατάθεσης απόψεων και πολιτικών προτάσεων για το ΕΣΥ, το κράτος, την σχέση του τελευταίου με την κοινωνία, την ευθύνη της πολιτικής απέναντι στους πολίτες και ιδιαίτερα εκείνους που δοκιμάζονται περισσότερο.

«Υποστηρίζω ένα φορολογικό σύστημα στο πλαίσιο του οποίου το άτομο που έχει πιο πολλά χρήματα πληρώνει και υψηλότερο ποσοστό φόρου. Και πιστεύω πως οι πλούσιοι, χωρίς να εξαιρώ τη σύζυγό μου κι εμένα, πρέπει να πληρώνουμε περισσότερα από όσα καταβάλλουμε επί του παρόντος», είπε, λίγο πριν ξεσπάσει η πανδημία, ο Μπιλ Γκέϊτς, τον οποίο ορισμένοι “θυμήθηκαν” το τελευταίο διάστημα. Στην Αργεντινή, η κυβέρνηση εξήγγειλε ήδη την αύξηση της φορολογίας των πλουσίων υπέρ της ενίσχυσης των κρατικών δομών υγείας, ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις το σκέφτονται επίσης. Εμείς πως θα τοποθετηθούμε έναντι όλων αυτών;

Ο “σοσιαλισμός”, λοιπόν, του κ. Μητσοτάκη δεν θα κριθεί από το γεγονός ότι ανακάλυψε την έννοια του κράτους και τα “αόρατα” παιδιά των delivery. Θα κριθεί από τις “ορατές” πολιτικές που θα αποφασίσει. Μείωση του κατώτατου μισθού, για παράδειγμα, απελευθέρωση των απολύσεων, επέκταση και μετά την πανδημία των μορφών αναστολής συμβάσεων, και άλλα που ακούγονται, όχι μόνο “σοσιαλιστικά” δεν είναι αλλά ούτε μπορούν να οικοδομήσουν σχέση νέας εμπιστοσύνης στο κράτος. Και οι πολιτικοί του αντίπαλοι θα κριθούν από τις προτάσεις που έχουν να καταθέσουν.

Και επειδή μόνος του το ανέφερε, ως στοιχείο (πάντοτε καλοδεχούμενης) αυτοκριτικής:

Τον ρωτά ο Αλέξης Παπαχελάς:

-Η αυτοκριτική αφορά το ΕΣΥ ή και κάποιες επιλογές που είχαν γίνει σε διοικήσεις νοσοκομείων;

Και απαντά:

“Και για τον τρόπο που έβλεπα ίσως κάποια πράγματα, αλλά και για τις επιλογές που έγιναν σε κάποιες διοικήσεις νοσοκομείων. Τις διορθώσαμε αμέσως και θα τις διορθώνουμε συνεχώς. Όλοι κρινόμαστε κι όλοι κρίνονται”.

Αναμφίβολα. Ο 80χρονος κ. Πατέρας και τα παιδιά του κομματικού σωλήνα που διορίστηκαν σωρρηδόν στις διοικήσεις των νοσοκομείων -μόλις πριν μερικούς μήνες- δεν συνιστούν προσπάθεια ανάκτησης της εμπιστοσύνης προς το κράτος.

Φωτό επάνω: Ένα μικρό ψάρι πέρασε το περίφημο «τεστ του καθρέφτη»