Οι δημοσκοπήσεις της πανδημίας: Νέο πολιτικό τοπίο με “flight to safety”;

Από τον Μπολσονάρου και τον Ορμπάν, μέχρι τον Μπόρις Τζόνσον και τον Αντρέϊ Ντούντα, οι δημοσκοπήσεις την εποχή της πανδημίας επιβεβαιώνουν την βασική αρχή πως ο φόβος και ο κίνδυνος συσπειρώνουν τους πληθυσμούς στην επίφαση της ασφάλειας που δημιουργούν, συνήθως, τα συγκροτημένα συστήματα εξουσίας. Είναι αυτό που αποκαλείται “flight to safety”, καθώς οι ψηφοφόροι αισθάνονται έντονα ανασφαλείς και αμήχανοι και προστρέχουν στις κυβερνήσεις.

Οι εγχώριες δημοσκοπήσεις που σωρρηδόν βλέπουν το φως της δημοσιότητας, το τελευταίο διάστημα, δεν απέχουν από αυτή την “αξιωματική” διαπίστωση. Πάνω από το 80% των Ευρωπαίων πολιτών, για παράδειγμα, στηρίζουν τις πολιτικές εγκλεισμού, είτε αυτές προέρχονται από τον Εμανουέλ Μακρόν και την Άνγκελα Μέρκελ, είτε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη ή τον Μπόϊκο Μπορίσοφ.

Σε αρκετές χώρες, η τάση αυτή “εργαλειοποιείται” πολιτικά και πολλοί αναλυτές προβλέπουν μια σχεδόν γενικευμένη αναδιάταξη του παγκόσμιου πολιτικού τοπίου, υπέρ των συντηρητικών κομμάτων και των ακραίων λαϊκιστών, ιδιαίτερα εκείνων που έχουν εγκαίρως επενδύσεις στην θολή έννοια τη ασφάλειας και της “έννομης τάξης”.

Όλα αυτά, βεβαίως, μπορεί να αναδιαταχθούν ανάλογα με το πως θα είναι η “επόμενη μέρα” της πανδημίας -αλλά και πόσο θα διαρκέσει αυτή καθ’ αυτή η ακραία συνθήκη. Κι αυτό διότι, όπως αναφέρεται από αρκετούς αναλυτές, όταν θα εκλείψει ο βασικός κίνδυνος για την ανθρώπινη ζωή, το ενδιαφέρον των πολιτών θα επικεντρωθεί στις οικονομικές συνέπειες και, κυρίως, στον τρόπο με τον οποίο οι κυβερνήσεις και γενικότερα οι πολιτικές δυνάμεις θα αντιδράσουν.

Η πανδημία κοροναϊού 2019-20 επηρεάζει τα πολιτικά συστήματα πολλών χωρών προκαλώντας αναστολές νομοθετικών δραστηριοτήτων και επαναπρογραμματισμό εκλογών λόγω φόβων διάδοσης του ιού, όπως επισημαίνουν διεθνείς αναλυτές.

Μια πρόχειρη πολιτική “ακτινογράφηση” διεθνώς έχει δείξει πως υπάρχουν ενδείξεις ότι η πανδημία σημαντική επίδραση στις δημοτικότητες πολιτικών και στην απόχηση κομμάτων σε πολλές χώρες, με τις αξιολογήσεις έγκρισης της κυβέρνησης να αυξάνονται στην Ιταλία (+27 ποσοστιαίες μονάδες), τη Γερμανία (+11) και τη Γαλλία (+11). Στις Ηνωμένες Πολιτείες , ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ σημείωσε αύξηση κατά 5 μονάδες, ενώ οι κυβερνήτες των πολιτειών (states) έχουν σημειώσει υψηλότερες αυξήσεις κατά 55 μονάδες για τον κυβερνήτη της Νέας Υόρκης Άντριου Κουόμο , 31 βαθμοί για τον κυβερνήτη της Βόρειας ΚαρολίναςΡόϊ Κούπερ , και 30 πόντους για τον κυβερνήτη του Μίτσιγκαν Γκρέτσεν Γουίτερ

Foreign Policy: Στην Ιταλία, ο Ματέο Σαλβίνι ο ηγέτης του κόμματος της ακροδεξιάς League, χρησιμοποίησε το COVID-19 για να προωθήσει την ξενοφοβία του. Ο Σαλβίνι κυκλοφόρησε ένα βίντεο ενός μεταναστευτικού πλοίου που έφτασε στην Ιταλία, υπονοώντας ψευδώς ότι οι μετανάστες ήταν υπεύθυνοι για το ξέσπασμα του κοροναϊού. Μαζί με άλλους ακροδεξιούς ηγέτες στην Ευρώπη, ο Σαλβίνι χρησιμοποίησε επίσης το κλείσιμο των συνόρων της Ευρώπης ως άλλη ευκαιρία για να χτυπήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη δέσμευσή της για την ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων.

Το νέο πολιτικό τοπίο

Οι Financial Times, για παράδειγμα, επιχείρησαν μια ανάλυση του νέου πολιτικού τοπίου που διαμορφώνεται σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες εξαιτίας της πανδημίας και διαπιστώνουν μια σχεδόν γενικευμένη τάση για “flight to safety”.

Συγκεκριμένα, όπως γράφουν οι FT:

Σε ολόκληρη την Ευρώπη, η πανδημία κοραναϊού αρχίζει να αναδιαμορφώνει τα εθνικά πολιτικά τοπία. Παρά το Brexit, το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί μέρος αυτής της ευρωπαϊκής τάσης.

Η Γερμανία βιώνει αυτό που είναι γνωστό στις χρηματοπιστωτικές αγορές ως «πτήση προς την ασφάλεια». Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν την άνοδο των κυβερνώντων Χριστιανοδημοκρατών της καγκελάριου Άνγκελα Μέρκελ και του αδελφού κόμματος της Βαυαρίας, με διπλάσια υποστήριξη από κάθε έναν από τους πλησιέστερους αντιπάλους τους, τους Σοσιαλδημοκράτες και τους Πράσινους.

Η δεξιά λαϊκιστική εναλλακτική λύση για τη Γερμανία, η οποία είναι η επίσημη αντιπολίτευση στο Bundestag, γλιστρά στις δημοσκοπήσεις, αδυνατώντας να διατυπώσει την επιθυμία του κοινού για εμπειρία και καλή λογική στην κυβέρνηση σε μια εποχή κρίσης.

Μια διαφορετική εικόνα εκτυλίσσεται στην Ιταλία, όπου η πανδημία έχει πληγεί περισσότερο στην Ευρώπη.

Ο χαμηλός σεβασμός των Ιταλών για τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας αντικατοπτρίζεται στο γεγονός ότι το μόνο κόμμα που κερδίζει την υποστήριξη είναι οι ακροδεξιότεροι “Αδελφοί της Ιταλίας”, οι οποίοι δεν ήταν ποτέ στην κυβέρνηση.

Ισχυρό εξακολουθεί να είναι το προβάδισμα, όπως ήταν όλο το χρόνο, για την Λίγκα του Ματέο Σαλβίνι, πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης.

Ένα συντριπτικό 90% των πολιτών στην Ιταλία υποστηρίζει τα αυστηρά μέτρα κοινωνικής απόστασης, τα οποία περιλαμβάνουν την απαγόρευση οποιασδήποτε μετακίνησης εντός της χώρας και το κλείσιμο μη απαραίτητων επιχειρήσεων, σύμφωνα με δημοσκόπηση 4.500 ατόμων που διεξήχθησαν από τις στρατηγικές Redfield και Wilton με έδρα το Λονδίνο.

Foreign Policy: Μια πρόσφατη δημοσκόπηση δείχνει ότι το 67 τοις εκατό των Ιταλών πιστεύουν ότι το να είναι μέλος της ΕΕ είναι μειονέκτημα για την Ιταλία, από 47% το Νοέμβριο του 2018. Αν αυξηθούν οι διαχωρισμοί μεταξύ των εθνών, οι νέοι λαϊκιστές θα μπορούσαν να τους εκμεταλλευτούν.

Εάν συνεχιστεί αυτή η τάση, οι επόμενες κοινοβουλευτικές εκλογές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε έναν δεξιό εθνικιστικό συνασπισμό που θα ήταν πιο έντονα αντίθετος με τους εταίρους της Ιταλίας στην ΕΕ από τις κυβερνήσεις που είχαν την εξουσία από τον Ιούνιο του 2018.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με τις δύο πιο πρόσφατες έρευνες, το συντηρητικό κόμμα του πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον ψηφίζεται από πάνω από το 50 τοις εκατό, πολύ μπροστά από την αντιπολίτευση των Εργατικών και σχεδόν 10 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα από τα ποσοστά που σημείωσαν οι Τόρις στη νίκη τους στις εκλογές του Δεκεμβρίου.

Όπως σημειώνει το Politico.eu, στην Ισπανία, όπου οι πολίτες έχουν επίσης διαταχθεί να παραμείνουν σε εσωτερικούς χώρους, το 88% των ανθρώπων υποστηρίζουν τους κανόνες της κυβέρνησης, ενώ στην Γαλλία η κυβέρνηση κέρδισε την έγκριση από το 87% των ερωτηθέντων.

Από τους τρεις πληθυσμούς (Γαλλία, Ισπανία, Βρετανία) που ερωτήθηκαν από την εταιρεία στρατηγικής και επικοινωνίας “Redfield και Wilton”, οι Ιταλοί έδειξαν την ισχυρότερη υποστήριξη για τον ηγέτη τους, με το 76% των ερωτηθέντων να εγκρίνουν ή να εγκρίνουν κάπως τον χειρισμό της κρίσης από τον πρωθυπουργό Τζουζέπε Κόντε. Στη Γαλλία, το αντίστοιχο ποσοστό για τον Πρόεδρο Eμανουέλ Μακρόν είναι 49 τοις εκατό.

Στην Πολωνία, το κυβερνών κόμμα “Νόμου και Δικαιοσύνης” του Αντρέϊ Ντούντα επιμένει να διεξαγάγει τις προεδρικές εκλογές που ήταν προγραμματισμένες για τον Μάϊο, παρά την πανδημία, καθώς στις μετρήσεις φαίνεται να συγκεντρώνει ποσοστό άνω του 50%, εξαιτίας της υποστήριξης των πολιτών στα μέτρα και της καταφυγής στην ασφάλεια.

φωτό επάνω: The Atlantic