“Στον αέρα” 300.000 θέσεις εργασίας στον τουρισμό!-Ρέτσος,Μίχαλος,Καββαθάς στο Libre για τον οικονομικό “εφιάλτη” της επόμενης μέρας

Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Γ. Ρέτσος, ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ Κ. Μίχαλος και ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ Γ. Καββαθάς μιλούν στο Libre για την επόμενη μέρα μετά τον κοροναϊό, το καλό και το κακό σενάριο, αξιολογούν τα μέτρα της κυβέρνησης και συμφωνούν ότι ένας από τους τομείς που πλήττονται άμεσα και σοβαρά από την πανδημία του COVID-2019 είναι αυτός του τουρισμού, με δεδομένο ότι αποτελεί βασικό πυλώνα ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.

Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, Γιάννης Ρέτσος, εξηγεί ότι στο επόμενο στάδιο, όχι πολύ μακρινό, θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε το θέμα της ρευστότητας που θα χρειαστεί για την επανεκκίνηση της οικονομίας, όπως επίσης και τη χρήση δραστικών μέσων προσέλκυσης πελατείας.

«Το μεγάλο ζητούμενο είναι, πέραν των γενικών αυτών μέτρων, η Πολιτεία να προχωρήσει άμεσα και στις αναγκαίες εξειδικεύσεις που αφορούν κλάδους ζωτικής σημασίας για την ελληνική οικονομία, όπως για παράδειγμα, ο τουριστικός κλάδος, ο οποίος συνεισφέρει σχεδόν 30% στη δημιουργία του ΑΕΠ και πάνω από 15% στην απασχόληση, αποτελώντας βασικό μοχλό στην καταπολέμηση της ανεργίας», επισημαίνει από την πλευρά του, ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ, Κωνσταντίνος Μίχαλος.

Ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, Γιώργος Καββαθάς, τονίζει ότι «εάν οι περιορισμοί κριθεί απαραίτητο να συνεχιστούν και για τους επόμενους 2-3 μήνες τότε ο τουρισμός που τροφοδοτεί μια σειρά κλάδων θα παρουσιάσει μια πολύ μεγάλη κάμψη. Αυτό σημαίνει ότι για 300 χιλιάδες περίπου θέσεις εργασίας που δημιουργούνται κατά την διάρκεια της αιχμής κάθε τουριστικής περιόδου τίθεται σοβαρός κίνδυνος μη δημιουργίας τους με προφανείς τις συνέπειες για την συνολική απασχόληση».

*Ακολουθούν η δήλωση του προέδρου του ΣΕΤΕ, Γ. Ρέτσου και οι συνεντεύξεις των Κ. Μίχαλου και Γ. Καββαθά.

–Γιάννης Ρέτσος:  «Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για την ανάκαμψη της οικονομίας, την ανασυγκρότηση της κοινωνίας. Να είναι ο τουρισμός πάλι πρωταγωνιστής»

“Με τα τελευταία μέτρα που ανακοινώθηκαν από την κυβέρνηση, ολοκληρώθηκε ο πρώτος, επαρκής για τα δεδομένα, κύκλος προστασίας επιχειρήσεων και εργαζομένων.

Τώρα προέχει η αντιμετώπιση του υγειονομικού κινδύνου της πανδημίας.

Σε επόμενο στάδιο, όχι πολύ μακρινό, θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε το θέμα της ρευστότητας που θα χρειαστεί για την επανεκκίνηση της οικονομίας, όπως επίσης και τη χρήση δραστικών μέσων προσέλκυσης πελατείας (ανταγωνιστικοί συντελεστές ΦΠΑ, στοχευμένη προβολή, κα.). Στον ΣΕΤΕ, θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για την ανάκαμψη της οικονομίας, την ανασυγκρότηση της κοινωνίας. Να είναι ο τουρισμός πάλι πρωταγωνιστής”.

–Κωνσταντίνος Μίχαλος: Οι εκτιμήσεις για τον τουρισμό είναι εφιαλτικές

–Πώς αξιολογείτε τα έως τώρα μέτρα της κυβέρνησης για την ενίσχυσης της ελληνικής οικονομίας και των επιχειρήσεων από τις επιπτώσεις του κορονοϊού στη χώρα μας;

Η δέσμη  μέτρων  που έχουν εξαγγελθεί μέχρι σήμερα κινείται προς την σωστή κατεύθυνση. Και βέβαια, κάθε επέκταση των μέτρων σε μεγαλύτερο αριθμό επιχειρήσεων και εργαζομένων, χωρίς καμία αμφιβολία, αποτελεί μια θετική ενέργεια. Τα τελευταία μάλιστα μέτρα που εξαγγέλθηκαν επεκτείνονται και σε πολύ περισσότερες επιχειρήσεις και σε πολύ περισσότερους μισθωτούς.

Το μεγάλο ζητούμενο είναι, πέραν των γενικών αυτών μέτρων, η Πολιτεία να προχωρήσει άμεσα και στις αναγκαίες εξειδικεύσεις που αφορούν κλάδους ζωτικής σημασίας για την ελληνική οικονομία, όπως για παράδειγμα, ο τουριστικός κλάδος, ο οποίος συνεισφέρει σχεδόν 30% στη δημιουργία του ΑΕΠ και πάνω από 15% στην απασχόληση, αποτελώντας βασικό μοχλό στην καταπολέμηση της ανεργίας.

Ένα ακόμη μεγάλο ζητούμενο για την υλοποίηση των θετικών μέτρων που ήδη έχουν ανακοινωθεί από την κυβέρνηση είναι η συμμετοχή των τραπεζικών ιδρυμάτων. Οι τράπεζες θα πρέπει να υλοποιήσουν πλήρως τις κυβερνητικές αποφάσεις και να ελεγχθούν από τους αρμόδιους φορείς κατά πόσον πραγματικά διευκολύνουν την πληρωμή δόσεων των ενήμερων δανείων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Άλλωστε, οι τράπεζες επί της ουσίας δεν επηρεάζονται από τη σημερινή κρίση, ενώ κατά τη διάρκεια των περασμένων ετών ανακεφαλαιοποιήθηκαν πλήρως.

Στα εξαγγελθέντα μέτρα θα πρέπει να τονίσουμε και την εξαγγελία του υπουργού Οικονομικών κ. Χρήστου Σταϊκούρα για τη δημιουργία χρηματοδοτικού σχήματος «επιστρεπτέας προκαταβολής» για την περαιτέρω στήριξη μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, που προβλέπει τη διάθεση ενός δισ. ευρώ στις επιχειρήσεις από το κράτος. Η υλοποίηση όχι μόνο θα πρέπει να είναι άμεση αλλά και να γίνει με τέτοιο τρόπο, ώστε τα ποσά που προβλέπονται να κατευθυνθούν στο σύνολό τους προς την αγορά και βέβαια στις επιχειρήσεις που τα έχουν ανάγκη.

Σε κάθε περίπτωση, έχουν ληφθεί έως αυτή τη στιγμή μέτρα για την ενίσχυση των εργαζομένων, που είτε έχουν απολυθεί είτε έχουν ανασταλεί οι συμβάσεις εργασίας τους, μιας και πρώτιστο καθήκον είναι να διατηρηθεί η κοινωνική συνοχή.

Όσον αφορά στις επιχειρήσεις, τα μέχρι τώρα μέτρα κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση αλλά απαιτείται ένας εμπεριστατωμένος και εξειδικευμένος σχεδιασμός για την μετά την κρίση περίοδο, ιδιαίτερα στην περίπτωση που αυτή διαρκέσει επί μακρόν.

–Πόσο βαθιά θα είναι η ύφεση;

Δυστυχώς οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες τόσο εάν ασπαστούμε τις απόψεις των παγκόσμιων οργανισμών όπως ο  ΟΟΣΑ και το ΔΝΤ όσο και αν δούμε στη δική μας χώρα τις επιπτώσεις που ήδη έχουν αρχίσει να γίνονται αισθητές.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ για κάθε μήνα περιορισμού της κυκλοφορίας και της επιχειρηματικής δραστηριότητας θα υπάρχει μείωση δύο ποσοστιαίων μονάδων της ετήσιας ανάπτυξης.

Ειδικά ο τουριστικός τομέας αντιμετωπίζει παντού μια μείωση της παραγωγής μεταξύ 50% – 70% αυτή την περίοδο. Όσον αφορά τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ είναι ακόμη χειρότερες και ήδη έχει προειδοποιήσει υπουργούς Οικονομικών και κεντρικούς τραπεζίτες ότι οι προοπτικές παγκόσμιας ανάπτυξης είναι αρνητικές για το 2020 και ότι  θα πρέπει να αναμένεται μια ύφεση τουλάχιστον εξίσου σοβαρή αν όχι και χειρότερη με εκείνη της χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Στα καθ’ ημάς, όπως σας προανέφερα, οι εκτιμήσεις για τον τουρισμό είναι εφιαλτικές, ενώ με εξαίρεση ελάχιστους κλάδους της οικονομίας όλοι οι άλλοι έχουν πληγεί και αν συνεχιστεί η ίδια κατάσταση θα πληγούν ακόμα περισσότερο τους επόμενους μήνες.

–Η επόμενη μέρα μετά τον κορονοϊό στην ελληνική οικονομία;

Η αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της επιδημίας του κορονοϊού είναι μια ζωτικής σημασίας πρόκληση για την Ελλάδα.  Η επόμενη ημέρα για την οικονομία, όποτε και αν αυτή έρθει, εξαρτάται από την πορεία της νόσου και θα πρόκειται σίγουρα για μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Και θα χρειάζεται ιδιαίτερους και πολύ προσεκτικούς χειρισμούς.  Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη μέριμνα στη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής, πράγμα που σημαίνει ότι όπου απαιτηθεί θα πρέπει να διατεθούν πρόσθετα κονδύλια στις χειμαζόμενες επιχειρήσεις με στόχο τόσο να μείνουν όρθιες όσο και να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας.

Σχεδόν όλοι οι τομείς της ελληνικής οικονομίας θα επηρεαστούν και μάλιστα σημαντικά από τις συνέπειες της πανδημίας. Χρειάζεται ένας πολύ προσεκτικός σχεδιασμός για την επόμενη ημέρα που θα δίνει ιδιαίτερη βάση στην επαρκή χρηματοδότηση των επιχειρήσεων αλλά και στη δυναμική ενίσχυση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Δε θα είναι διόλου εύκολο να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που έχουν ήδη δημιουργηθεί και ενδεχομένως θα οξυνθούν τους επόμενους μήνες και χρειάζεται όλοι μαζί, Πολιτεία, επιχειρήσεις και εργαζόμενοι να δώσουν μια ακόμη μάχη, την οποία και είμαστε υποχρεωμένοι να κερδίσουμε.

Σε κάθε περίπτωση, το 2020 ξεκίνησε ως η χρονιά που θα έπρεπε να προχωρήσουμε ταχύτατα στην ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων που έχουν ξεκινήσει και να διαμορφώσουμε τις προϋποθέσεις για τη ριζική αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας. Ο στόχος αυτός παραμένει, όσο και η επίτευξη του μεγάλου στόχου που είναι η οριστική επιστροφή στην ανάπτυξη και η αποκατάσταση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών. Και βεβαίως, αυτό που χρειάζεται  είναι σύνεση, συναίνεση, συνεργασία και ομοψυχία.

–Πρόσφατα δηλώσατε ότι τα επιμελητήρια ήδη έχουν αρχίσει να επεξεργάζονται προτάσεις για τη στήριξη επιχειρήσεων και εργαζομένων σε άλλους κλάδους που η συμβολή τους στο ΑΕΠ είναι καθοριστική για τη μετέπειτα πορεία της χώρας. Θα μας δώσετε μια εικόνα;

Είναι πρόωρο ακόμη, η επεξεργασία των προτάσεών μας δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Ωστόσο, βλέποντας την κατάσταση, ιδιαίτερα στον τομέα του τουρισμού όπου όλες ανεξαιρέτως οι κρατήσεις αυτής της περιόδου έχουν ακυρωθεί, ενώ υπάρχει και απαγόρευση εισόδου της χώρας ξένων πολιτών και απαγόρευση κυκλοφορίας εντός της χώρας των Ελλήνων πολιτών, καταλαβαίνετε ότι σε μεγάλες επιχειρήσεις, όπως είναι τα ξενοδοχεία, τα κόστη είναι δυσθεώρητα. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι και στις μικρότερες τουριστικές μονάδες και σε όλα τα επαγγέλματα που κινούνται γύρω από τον τουρισμό η κατάσταση δεν είναι αποκαρδιωτική. Χρειάζονται πολύ γενναία μέτρα από την πλευρά της πολιτείας και όχι απλά μεταθέσεις ασφαλιστικών και φορολογικών υποχρεώσεων για να διασώσουμε τον τουρισμό που αποτελεί τη βαριά βιομηχανία της χώρας  μας.

Εμείς στο αμέσως προσεχές διάστημα ως επιμελητήρια θα συμβάλουμε με την κατάθεση συγκεκριμένων προτάσεων.

Γιώργος Καββαθάς: Ήδη ο κόσμος της παραγωγής και της εργασίας είναι αντιμέτωπος με την ανασφάλεια των απολύσεων και των αναγκαστικών λουκέτων

–Πώς αξιολογείτε τα έως τώρα μέτρα της κυβέρνησης για την ενίσχυσης της ελληνικής οικονομίας, επιχειρήσεων κι εργαζομένων από τις επιπτώσεις του κορονοϊού στη χώρα μας;

Όπως κάθε κρίση, έτσι και αυτή, που είναι μια υγειονομική κρίση, χτυπά με μεγαλύτερη ένταση τους πιο αδύνατους βιολογικά (ηλικιωμένους, χρόνιους ασθενείς), αλλά και οικονομικά (μισθωτούς, αυτοαπασχολούμενους, πολύ μικρές επιχειρήσεις). Ήδη ο κόσμος της παραγωγής και της εργασίας βρίσκεται αντιμέτωπος με την ανασφάλεια των απολύσεων και των αναγκαστικών λουκέτων.

Οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης είναι καλοδεχούμενες, ωστόσο νομίζω ότι η μπάλα είναι ακόμη χαμηλά και για την ώρα δεν έχει ανοίξει η συζήτηση για την επόμενη μέρα της πανδημίας, που θα είναι μία δύσκολη μέρα. Αυτή η συζήτηση πρέπει να ξεκινήσει σήμερα, παρακολουθώντας τις επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία, καθώς είναι πολύ πιθανό οι συνέπειες σε οικονομία και εργασία να απαιτήσουν παρεμβάσεις ανασυγκρότησης που η χώρα μας έχει να βιώσει από την μεταπολεμική δεκαετία του 40 και το περίφημο σχέδιο Μάρσαλ. Και σε μια τέτοια συζήτηση οφείλουμε να είμαστε συνειδητοποιημένοι και τολμηροί.

Η μόνη δυνατότητα να απορροφηθούν οι κραδασμοί στην οικονομία μετά την κρίση, είναι να τονωθεί άμεσα η ρευστότητα σε επιχειρήσεις και εργαζόμενους, να υλοποιηθούν οριζόντια μέτρα έμπρακτης ενίσχυσης σήμερα για να δοθεί και η μάχη του αύριο.

Η ανάληψη από το κράτος του μεγαλύτερου μέρους των επιπτώσεων της πανδημίας είναι αναγκαία συνθήκη για την βιωσιμότητα επιχειρήσεων και θέσεων εργασίας. Και ειδικά αυτήν την περίοδο είναι και η μόνη ρεαλιστική προσέγγιση, που απολαμβάνει την ανοχή των ευρωπαϊκών θεσμών, την ευρεία συμφωνία του πολιτικού συστήματος, αλλά και την αναγκαία κοινωνική συναίνεση.

Οι δημόσιες δαπάνες θα αποτελέσουν την ατμομηχανή που θα σύρει την αμαξοστοιχία της ελληνικής οικονομίας έξω από το υφεσιακό τούνελ της πανδημίας και αυτή είναι μία διαπίστωση καθολικής αποδοχής ακόμη και από τους πιο φανατικούς υποστηρικτές του μικρότερου και λιγότερου κράτους. Οτιδήποτε άλλο κινδυνεύει να χαρακτηριστεί ακραία και αχρείαστη ιδεοληψία.

–Ποιες οι οικονομικές επιπτώσεις στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις;  

Η ραγδαία εξάπλωση της πανδημίας και τα μέτρα αντιμετώπισης της επηρεάζουν οικονομικά, με άμεσο και αιφνίδιο τρόπο, όλες τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αναστέλλουν τη λειτουργία τους λόγω αναγκαστικής εντολής ή πλήττονται λόγω της πολυεπίπεδης κρίσης. Το πρόβλημα προφανώς γίνεται ακόμα πιο έντονο για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις που ήδη έχουν υποστεί μια δραματική δεκαετία οικονομικής ύφεσης και συρρίκνωσης οικονομικής δραστηριότητας.

Το καίριο ζήτημα βέβαια είναι ότι η επερχόμενη αυτή οικονομική κρίση, ίσως ειναι πραγματικά διαφορετική. Ο άμεσος και καθολικός περιορισμός της οικονομικής δραστηριότητας και οι συνεπακόλουθες δυσμενείς οικονομικές επιπτώσεις επηρεάζουν οριζόντια το σύνολο της οικονομίας και τις συνιστώσες της αναπτυξιακής δυναμικής (π.χ. καταλωτική ζήτηση, παραγωγική διαδικασία) και επιδρούν ταυτόχρονα σε όλο το εύρος των κλάδων της οικονομίας, κατά μήκος των επιμέρους εγχώριων αλυσίδων παραγωγής και διάθεσης προιόντων αλλά και παροχής υπηρεσιών (π.χ. επιπτώσεις στην αγροτική παραγωγή και αγροδιατροφή, πλήρης αναστολή λειτουργίας του τομέα των υπηρεσιών, πλήγμα στο λιανεμπόριο και τον τουρισμό).

Συνεπώς, ένα άμεσο και κρίσιμο ζήτημα για τις επιχειρήσεις αφορά στη διάσταση της άμεσης ρευστότητας που συνδέεται στενά πλέον με προβλήματα διευθέτησης των οικονομικών υποχρεώσεων των μικρών επιχειρήσεων.

Ταυτόχρονα, πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι τα προβλήματα ρευστότητας βρίσκονται σε ευθεία αναλογία με το ζήτημα της βιωσιμότητας των μικρών επιχειρήσεων. Επιπροσθέτως, η παρούσα κατάσταση συνδέεται με μια επικείμενη επιπλέον αναδιάρθρωση και περαιτέρω συρρίκνωση σε επίπεδο οικονομικής δυναμικής και μεριδίων αγοράς καθώς και μια συνολική “βίαιη απομόχλευση” της οικονομίας.

Ως εκ τούτου, οι οικονομικές επιπτώσεις από την επέλαση της πανδημίας αναμένονται ιδιαίτερα σοβαρές για τις μικρές επιχειρήσεις και προς αυτή την κατεύθυνση απαιτούνται άμεσα, κατάλληλα μέτρα πολιτικής τόσο για το μετριασμό των οικονομικών επιπτώσεων όσο και τη μετέπειτα μετάβαση και ανασυγκρότηση.

–Πόσο βαθιά θα είναι η ύφεση;

Το βάθος της ύφεσης θα εξαρτηθεί από την διάρκεια και την ένταση των μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας. Όσο περισσότερο θα διαρκέσει η καραντίνα τόσο βαθύτερη θα είναι η ύφεση.

Προσωπικά εκτιμώ ως συντηρητικά ή καθησυχαστικά τα σενάρια που προβλέπουν ύφεση της τάξης του 3% ή 4%. Μακάρι να διαψευστώ.

Η ιδιαιτερότητα της σημερινής οικονομικής συγκυρίας έγκειται στο γεγονός ότι έχουμε μια καθίζηση και της προσφοράς και της ζήτησης. Ο συνδυασμός τους στη συνέχεια δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο. Τούτου δοθέντος η προηγούμενη εμπειρία μας δεν βοηθάει να προβλέψουμε με ασφάλεια το βάθος της τρέχουσας ύφεσης. Στην Ελλάδα και τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου οι επιπτώσεις θα είναι σοβαρότερες επειδή η «κοινωνική κατανάλωση», αυτή που υλοποιείται εκ του σύνεγγυς και στο πλαίσιο ανθρώπινων επαφών (εστιατόρια, καφέ, μπαρ, κομμωτήρια, τουρισμός, γυμναστήρια, κ.α.), αντιπροσωπεύει μεγαλύτερο μέρος της συνολικής κατανάλωσης σε σχέση με τις βόρειες χώρες.

Σε άλλες χώρες της Ευρώπης που έχουν πληγεί βαθύτερα, όπως η Ισπανία,  πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες εκτιμούν πώς η ύφεση θα ξεπεράσει το 15%.

Εύκολα επίσης μπορούμε να προβλέψουμε ότι κάθε εβδομάδα ή κάθε μήνας διακοπής της οικονομικής δραστηριότητας ή καραντίνας δεν θα έχει το ίδιο αρνητικό αποτύπωμα στο ΑΕΠ, την απασχόληση, ακόμη και τα δημόσια έσοδα. Θα είχε ενδιαφέρον  αν η Τράπεζα της Ελλάδας μπορούσε να μας ενημερώσει για το υπόδειγμα των επιπτώσεων.

–Η επόμενη μέρα μετά τον κορονοϊό στο πεδίο της απασχόλησης;

Όπως ήδη προανέφερα το βάθος της ύφεσης άρα και το ποσοστό απασχόλησης θα εξαρτηθεί από την διάρκεια της πανδημίας και την έκταση των μέτρων που θα ληφθούν για την αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών της.

Για παράδειγμα εάν οι περιορισμοί κριθεί απαραίτητο να συνεχιστούν και για τους επόμενους 2-3 μήνες τότε ο τουρισμός που τροφοδοτεί μια σειρά κλάδων θα παρουσιάσει μια πολύ μεγάλη κάμψη. Αυτό σημαίνει ότι για 300 χιλιάδες περίπου θέσεις εργασίας που δημιουργούνται κατά την διάρκεια της αιχμής κάθε τουριστικής περιόδου τίθεται σοβαρός κίνδυνος μη δημιουργίας τους με προφανείς τις συνέπειες για την συνολική απασχόληση.