Σύνοδος Κορυφής: Ποια Ευρώπη μετά;

Κλονίζει τα θεμέλια της Ευρώπης ο κοροναϊός, και μάλιστα για τρεις διαφορετικούς λόγους. Πρώτον, η πρωτοφανής εκατόμβη θυμάτων, που αναπόφευκτα επαναφέρει τις πανδημίες που στο πέρασμα των αιώνων έπληξαν τη Γηραιά Ήπειρο, η τελευταία από τις οποίες ήταν στις αρχές του προηγούμενου αιώνα.

• Δεύτερον, η διαφαινόμενη οικονομική καταστροφή μαζί με την εκ βάθρων ανατροπή των εργασιακών σχέσεων και του εργατικού δικαίου, όπως αυτά είχαν κατακτηθεί, με αίμα, τον 20ό αιώνα.

• Τρίτον, η επαναφορά του διαχωρισμού Βορρά – Νότου, ιδεών για Ευρώπη πολλών ταχυτήτων με ανύπαρκτη αλληλεγγύη οικονομική, ακόμη όμως και ανταλλαγής ιατρικών υλικών. Από την άποψη αυτή, η Ιταλία δικαιούται να θεωρεί περισσότερο αλληλέγγυα την Κούβα, παρά τη Γερμανία…

Για το λόγο αυτό, η σημερινή τηλεδιάσκεψη των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, αποκτά υπαρξιακό περιεχόμενο για το μέλλον του κοινού «σπιτιού». Ιδίως, μετά το ναυάγιο στο Eurogroup: Μιάμιση ώρα συνεδρίασης -μονολόγων πιο σωστά- ήταν αρκετή για να διαπιστωθεί το χάσμα -γιατί περί χάσματος πρόκειται- μεταξύ Γερμανών, Ολλανδών, λοιπών βορείων και των δορυφόρων τους από τη μια, των Νοτίων από την άλλη. (Πληροφορίες πριν την έναρξη της τηλεδιάσκεψης ήθελαν τη συνεδρίαση να διαρκεί μέχρι το πρωί, αλλά…).

Οι αποφάσεις που πήραν, για ενίσχυση ύψους 2% του ΑΕΠ κάθε χώρας -δηλαδή 4 δισ., αν μιλάμε για την Ελλάδα- και μάλιστα με ρήτρα οιονεί Μνημονίου (!) είναι προφανές ότι δεν στέκονται στο ύψος των περιστάσεων, πολύ περισσότερο προκαλούν οργή σε κάποια κράτη – μέλη.

Και προκαλούν οργή γιατί η διαφωνία έχει, συν τοις άλλοις, και ηθικό υπόβαθρο δεδομένου ότι η Γερμανία έχει αναλογικά λιγότερους νεκρούς, επίσης είναι η ευρωπαϊκή χώρα με τις περισσότερες ΜΕΘ ανά χίλιους κατοίκους, με 4πλάσιες  δυνατότητες από εκείνες του Ηνωμένου Βασιλείου, σύμφωνα με τα στοιχεία του καθηγητή Πολιτικής της Υγείας του LSE, Ηλία Μόσιαλου.

Ως μια προσπάθεια λοιπόν να πιεστεί ο ανάλγητος Βορράς ενόψει της απογευματινής τηλεδιάσκεψης θα πρέπει να δει κανείς και την κίνηση, χθες, τριών παραδοσιακών δυνάμεων (Γαλλίας, Ισπανίας, Ιταλίας), της Ελλάδας κ.α χωρών, εν συνόλω εννέα, να ζητήσουν τη δημιουργία του κορόνο-ευρωομολόγου, ενός κοινού χρεογράφου που θα εκδοθεί από κάποιο θεσμικό όργανο της Ε.Ε.

Με αυτό το εργαλείο, επιχειρηματολογούν οι εννέα Πρόεδροι και πρωθυπουργοί, «θα εξασφαλισθεί η σταθερή και μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση των πολιτικών που απαιτούνται για την αντιμετώπιση  των ζημιών από αυτή την πανδημία». Εξάλλου, «η ανάγκη ενός τέτοιου κοινού χρηματοδοτικού μέσου είναι φανερή, αφού όλοι αντιμετωπίζουμε ένα συμμετρικό εξωτερικό σοκ», σημειώνουν χωρίς καμία διάθεση εξωραϊσμού στην επιστολή τους προς τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Είχε προηγηθεί το κατηγορηματικό “nein” των Βορείων στο Eurogroup στην πρόταση για το ομόλογο – Corona. Και, παρότι η ιστορία της Ε.Ε. μας έχει συνηθίσει σε αργόσυρτες διαδικασίες και δειλούς συμβιβασμούς εν τέλει, εν τούτοις οι εννέα ηγέτες έχουν κι εφεδρείες, καθώς θετικά τοποθετήθηκε ο Επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Πάολο Τζεντιλόνι, ενώ ανοιχτή κράτησε τη συζήτηση και ο πρόεδρος του Eurogroup, Μάριο Σεντένο –που φαίνεται πως πήραν θέση περισσότερο ως Ιταλός και Πορτογάλος αντιστοίχως, παρά ως στελέχη της Κοινοτικής γραφειοκρατίας.

Ο Π. Τζεντιλόνι είχε δηλώσει, μετά τη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης,  «τα κορονο-ομόλογα είναι μια πιθανή λύση που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κοροναϊού».

Ενώ ο Μ. Σεντένο αναγνώριζε, «θα εξετάσουμε όλες τις πιθανότητες για να αντιμετωπίσουμε τις νέες προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας. Χρειάζεται να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε και καμία λύση δεν αποκλείεται».

Ας σημειωθεί ότι για την κοινή πρωτοβουλία των «9» είχε προϊδεάσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στο μήνυμά του του προς τον ελληνικό λαό για την επέτειο της 25^ης Μαρτίου, όταν έλεγε, «η διεθνής συγκυρία απλώνει τα μηνύματα της Ελληνικής Επανάστασης και πέρα από σύνορα. Και αν, τότε, το κύμα του Φιλελληνισμού υπήρξε πανευρωπαϊκό, σήμερα επιστρέφει ως το ζητούμενο μιας νέας Ευρώπης. Αυτής που», συνέχιζε στο μήνυμά του ο Έλληνας πρωθυπουργός, «δεν θα περιοριστεί στην κοινή υπέρβαση της υγειονομικής κρίσης. Αλλά, κυρίως, θα στηρίξει την οικονομική αναγέννηση μετά από αυτήν. Ποτέ η σημασία της Ενωμένης Ευρώπης δεν ήταν μεγαλύτερη. Ήρθε η ώρα να την αξιοποιήσει προς όφελος όλων των πολιτών της».

Το βράδυ θα ξέρουμε αν οι ηγέτες της Ε.Ε. άδραξαν την ευκαιρία…

Νίκος Παπαδημητρίου