“Το μεγάλο παζάρι”- Απούσα η Ελλάδα από την τηλεδιάσκεψη για προσφυγικό και Έβρο- Νέο “δόγμα” στο Μαξίμου

Μέσω τηλεδιάσκεψης θα πραγματοποιηθεί σήμερα η συζήτηση για το προσφυγικό μεταξύ του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, της Ανγκελα Μέρκελ και του Εμανουέλ Μακρόν.Η Ελλάδα, παρότι απειλείται ευθέως από τον εκβιασμό του Ερντογάν που ωθεί μεταναστευτικές ροές στον Έβρο -και όπως πάντοτε και στα νησιά- δεν έχει κληθεί να συμμετάσχει στην τηλεδιάσκεψη. Κατ’ απαίτηση του Τούρκου προέδρου, όπως αναφέρουν πληροφορίες από διπλωματικές πηγές, και σε συναίνεση με τον Γάλλο πρόεδρο και την Γερμανίδα καγκελάριο.

Οι τρεις ηγέτες επρόκειτο να συναντηθούν στην Κωνσταντινούπολη για την τριμερή σύσκεψη, αλλά τα έκτακτα μέτρα που αναγκάστηκαν να πάρουν λόγω του κοροναϊού, τους αναγκάζουν να προχωρήσουν στις συζητήσεις μέσω τηλεδιάσκεψης.

Σύμφωνα με το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa), οι τρεις ηγέτες θα συζητήσουν κυρίως την αναθεώρηση της συμφωνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία για το μεταναστευτικό, με την Ερντογάν να είναι αυτός που πιέζει με κάθε τρόπο, ώστε να αλλάξει τα δεδομένα.

Εκτός όμως του μεταναστευτικού, στην ατζέντα των συζητήσεων θα είναι και η κατάσταση στην Συρία. Ο Ερντογάν αναμένεται να θέσει και θέμα κατάργησης της βίζας για τους Τούρκους πολίτες σε χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και περαιτέρω οικονομική ενίσχυση για το προσφυγικό, καθώς και την μεταφορά Σύρων προσφύγων στα σύνορα Τουρκοσυριακά σύνορα.

Οι Ευρωπαίοι επιτέθηκαν στον Ερντογάν για την κατάσταση στα σύνορα του Έβρου, ο οποίος ωστόσο δεν άλλαξε τακτική παρά την δημόσια κατακραυγή, συνεχίζοντας τις ψευδείς ειδήσεις. Οι δύο πλευρές (ΕΕ-Τουρκία) κάνουν μία προσπάθεια να βρεθεί μία κοινή αποδεκτή λύση ώστε να ηρεμήσει η κατάσταση στα σύνορα, καθώς εδώ και μερικές έχει ξεκινήσει διάλογος ώστε να λυθούν οι διαφορές που υπάρχουν.

Η απουσία της Ελλάδας

Το κρίσιμο ζήτημα, βεβαίως, είναι πως απ΄ αυτή την τηλεδιάσκεψη -εφόσον πραγματοποιηθεί- θα απουσιάζει η Ελλάδα, αν και τα δικά της σύνορα στον Έβρο είναι που απειλούνται. Ο Ερντογάν έχει θέσεις ως όρο τη μη συμμετοχή της χώρας μας και οι Ευρωπαίοι φαίνεται, προσώρας, πως το έχουν αποδεχθεί, κάτι που αναμφίβολα συνιστά ευρωπαϊκό φαρισαϊσμό, σε πείσμα των θετικών σχολίων για το γεγονός πως οι Ελληνικές αρχές υπερασπίστηκαν δραστικά τα ευρωπαϊκά σύνορα.

Στο περιθώριο αυτών των εξελίξεων η κυβέρνηση φαίνεται πως προσεγγίζει την μεταναστευτική κρίση και τις απειλές της Τουρκίας ως θέμα όχι προσφυγικό- μεταναστευτικό αλλά ως απειλή εθνικής ασφαλείας. Σχετική αναφορά έκανε, άλλωστε, ο ίδιος ο πρωθυπουργός στην συνάντηση με την Ευρωπαία επίτροπο Γιόχανσον. Η τακτική αυτή δημιουργεί την εντύπωση πως η Ελλάδα λειτουργεί μόνο ως προκεχωρημένο φυλάκιο της Ευρώπης -ως “ασπίδα” που ανέφερε σχετικά η Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν- και επαναπαύεται με κάποια πρόσθετα κονδύλια και την αποστολή μικρών συμβολικών δυνάμεων της Frontex.

Διπλωματικές πηγές, ωστόσο, εκδηλώνουν μείζονες επιφυλάξεις σχετικά με την παραπάνω κυβερνητική τακτική και επισημαίνουν πως υποεκτιμώνται οι τρεις κύριες διαστάσεις της γεωπολιτικής απειλής που δέχεται η Ελλάδα:

–Η διεθνής, όπου πρέπει να τονίζεται σε κάθε διεθνές forum και σε διπλωματικό επίπεδο η ανάγκη άμεσης επίλυσης του συριακού ζητήματος που προκαλεί το γεωπολιτικο χάος και ωθεί προς την Ευρώπη προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές, επιτρέποντας στον Ερντογάν να τις εργαλειοποιήσει,

–Η ευρωπαϊκή, ήτοι η ανάγκη για διαμοιρασμό του βάρους της φιλοξενίας προσφύγων σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, κάτι για το οποίο η Ε.Ε ελάχιστα έχει κάνει, μη δεχόμενη, μάλιστα, έντονη πίεση αό την ελληνική κυβέρνηση,

–Και η ευρωτουρκική, καθώς οι Βρυξέλλες, το Βερολίνο και το Παρίσι δεν ασκούν την δέουσα πίεση προς τον Ερντογάν να εφαρμόσει πλήρως την Κοινή Δήλωση του 2016 ή, έστω, να προχωρήσει τάχιστα η αναθεώρησή της.

Η “ασφαλειοποίηση” του μεταναστευτικού

Η “ασφαλειοποίηση” του μεταναστευτικού, λένε κάποιες απ΄ αυτές τις πηγές, μάλιστα, οδηγεί την αντιπαράθεση του Ερντογάν με την Ελλάδα σε ένα πεδίο στρατιωτικής έντασης που μάλλον ευνοεί περισσότερο την Άγκυρα. Η Τουρκία, ως μη δημοκρατική χώρα, και με “συνείδηση πολέμου”, μπορεί να μετέλθει μεθόδων που εκφεύγουν από τις γεωπολιτικές σχέσεις στις οποίες έχει ασκηθεί και η Ελλάδα αλλά και η Ευρωπη.

Η υπέρπτηση τουρκικού F16 στον Έβρο, για πρώτη φορά πάνω από Ελληνικό ηπειρωτικό έδαφος, αξιολογείται ως μια πρωτόγνωρη κλιμάκωση εκ μέρους της Τουρκίας και, κατά ορισμένους, ως προάγγελος “θερμού επεισοδίου”- περισσότερο, μάλιστα, από το περιστατικό με τα σκάφη του Λιμενικού στην θαλάσσια περιοχή της Κω (αναμφίβολα επικίνδυνο), όπου παρεισφρέουν και “τοπικοί παράγοντες”.

Η κυβέρνηση, αξιοποιώντας στο εσωτερικό πολιτικό και επικοινωνιακό παιχνίδι την κρίση του Έβρου, καλλιεργεί ηθελημένα ή αφελώς, λένε έμπειροι διπλωμάτες, πως μπορεί ή ακόμα και επιδιώκει να επιλύσει την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού από τον Ερντογάν με…στρατιωτικό τρόπο. Καλλιέργησε ένα κλίμα “εισβολής” και “πολέμου”, αναγόρευσε σε “εχθρούς” τους μετανάστες που χειραγωγούνται σε μεγάλο βαθμό από την Τουρκία, και εξήρε το έργο των συνοριοφυλάκων και των “αυθορμήτως και ηρωϊκώς προσελθέντων” πολιτοφυλάκων. Έδωσε, δηλαδή, τόνους “ένοπλης αντιπαράθεσης” με την Τουρκία, την ώρα που η τελευταία εμπλέκει ολοένα και περισσότερο ειδικές στρατιωτικές δυνάμεις στην κρίση του Έβρου.

Στο Μέγαρο Μαξίμου και στα υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας δεν θεωρούν απίθανο, εάν η συνδιάσκεψη της Τρίτης αποτύχει, ο Ερντογάν -ευρισκόμενος υπό μεγάλη εσωτερική και διεθνή πίεση για το συριακό- να προχωρήσει σε νέες απειλητικές κινήσεις, ακόμα και στην πρόκληση ¨θερμού επεισοδίου”, εκμεταλλευόμενος ακόμα και την αναστάτωση που επιρκατεί λόγω κοροναϊού.

Γι αυτό και, όπως επισημαινουν, διπλωματικές πηγές, είναι κρίσιμη η απουσία της Ελλάδας από την συνδιάσκεψη -αν και γίνονται συνεννοήσεις και με τον Εμανουέλ Μακρόν και με την Άνγκελα Μέρκελ-, καθώς ίσως ληφθούν μη ευχάριστες αποφάσεις, ή υπάρξει “ναυάγιο” που θα προκαλέσει κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας.

Το γεγονός, δε, πως η κυβέρνηση δεν επιμένει στα προαναφερθέντα τρία μέτωπα, δημιουργεί περαιτέρω γεωπολιτικές ανισότητες σε βάρος της χώρας μας.

Σεραφείμ Κοτρώτσος